Astronomen hebben aanwijzingen gevonden voor een grote planeet die om drie sterren heen draait. De meeste planeten die we kennen, cirkelen rond één ster. Een paar hebben een baan die twee sterren beslaat. Maar tot nog toe had niemand een planeet ontdekt die om drie sterren tegelijk draait.
Het bijzondere stelsel waar het om gaat, heet GW Orionis. Het bestaat uit twee sterren die om elkaar heen zwieren op ongeveer dezelfde afstand als de aarde van de zon. Een derde ster draait om het tweetal heen op een afstand die acht keer zo groot is. Rondom dit stelsel bevindt zich een schijf van stof en gas die in drie ringen is verdeeld.
Tussen de binnenste ring en de andere twee zit een enorme leegte van zo’n 15 miljard kilometer breed. Sommige astronomen denken dat dit gat is ontstaan toen het zwaartekrachtsspel van de drie sterren de schijf uit elkaar scheurde. Astronoom Jeremy Smallwood van de Universiteit van Nevada en zijn collega’s hebben een ander idee. Met simulaties lieten zij zien dat het waarschijnlijker is dat een planeet het gat heeft veroorzaakt.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Gesimuleerde planeet
Smallwoods team voerde elf simulaties uit van zowel de sterren als het gas in de schijf. Het stof beweegt naar verwachting met het gas mee en werd dus buiten beschouwing gelaten. Als het team de simulatie afspeelde met alleen de drie sterren, viel de gasschijf niet uiteen in afzonderlijke ringen. Maar als ze een planeet met ongeveer de grootte van Jupiter toevoegden, verscheen het lege gebied wel. Als de lege regio langzaam maar zeker volliep met gas, ruimde de planeet dit spul gewoon opnieuw op.
‘We hebben de planeet niet rechtstreeks waargenomen, maar dit zijn wel aanwijzingen dat een planeet deze leegte veroorzaakt’, zegt Smallwood. Als de planeet echt bestaat, dan is het de eerste wereld waarvan we weten dat die om drie sterren draait. Bovendien kan er zich nog een tweede, kleinere planeet tussen de buitenste twee ringen bevinden.
Bewijslast
Het zal alleen moeilijk zijn om dit te bevestigen, zegt Smallwood. De grotere planeet zou zich op een grote afstand van de sterren bevinden, in een gekantelde baan. Daardoor is hij moeilijk te detecteren met de gebruikelijke methode, waarbij astronomen zoeken naar de kleine dip in het sterlicht die ontstaat wanneer een planeet voor een ster langs schuift.
De beste manier om het bestaan van de planeet te bevestigen zou zijn om er een directe foto van te maken. Maar helaas, ook dat is lastig: het stelsel bevindt zich op meer dan duizend lichtjaar van de aarde.
