In tegenstelling tot mensen hebben apen geen hoge pet op van duurdere producten. Uit onderzoek met kapucijnaapjes blijkt dat ze geen relatie leggen tussen prijs en vermeende kwaliteit.
De prijs van een pak cornflakes kan nog zo hoog zijn, apen krijgen net zo lief een goedkoper merk voorgeschoteld. Dit lijkt misschien een open deur. Zeker als de inhoud van beide pakken cornflakes hetzelfde is. Uit onderzoek bij mensen komt echter naar voren dat wij dezelfde rode wijn beter vinden smaken wanneer deze zogenaamd duurder is. Onderzoekers aan Yale en de University of California beschrijven in Frontiers in Psychology een onderzoek met kapucijnaapjes dat aantoont dat dit ‘prijseffect’ bij apen geen rol speelt.
Net mensen
Kapucijnaapjes zijn een geliefde diersoort voor economische experimenten. Ten eerste kunnen ze na enige training begrijpen welk product welke prijs heeft. Zulk prijsbegrip kregen de apen in dit onderzoek aangeleerd doordat ze in een bepaalde fase van een experiment in ruil voor een muntje een grotere of kleiner hoeveelheid van een bepaald product ontvingen. Ten tweede tonen kapucijnaapjes vergelijkbaar gedrag als mensen in een marktsituatie. Bij eerdere onderzoeken gaven de aapjes bijvoorbeeld blijk van verliesmijdend gedrag.
‘Ik probeer robots te ontwikkelen die ook echt een nieuwe stap maken’
Hoe werkt vliegen? Dat lijkt een simpele vraag, maar voor luchtvaarttechnicus en bioloog David Lentink is het een levenslange zoektocht.
De onderzoekers voerden een reeks experimenten uit met elk drie belangrijke fasen. In de eerste fase maakten de apen kennis met twee versies van een bepaald hapje, bijvoorbeeld ijs, gelatine of cornflakes. De hapjes waren identiek, op kleur of vorm na. In deze fase wilden de onderzoekers een initiële voorkeur voor een van beide versies van de lekkernijen uitsluiten. In een volgende fase leerden de apen de prijs van de hapjes. Het ene hapje kreeg een drie keer zo hoge prijs als de andere. In de laatste fase mochten de apen, nu op de hoogte van de prijsstelling, vrij kiezen welk hapje ze wilden hebben.
Uit elk van de experimenten kwam naar voren dat de prijs geen enkele invloed had op welk product de kapucijnaapjes het liefst aten. In de fase waarin de apen de prijs kenden, bleken ze geen grotere voorkeur te hebben voor de dure variant ten opzichte van de goedkopere. De onderzoekers hanteerden bij de in totaal vier experimenten steeds een net iets ander opzet. Hiermee sloten ze uit dat het onderzoek de apen in de richting van een bepaalde keuze dwong.
Markten
De uitkomst van het onderzoek impliceert dat het prijseffect een specifiek menselijke, cognitieve eigenschap is. De onderzoekers denken dat ervaring met markten mensen heeft aangeleerd dat prijs en kwaliteit vaak hand in hand gaan. Apen ontbreekt het aan deze ervaring.
Toch is het aanwijzen van een precieze oorzaak lastig. ‘Het kan ook verder gaan dan ervaring met markten’, zegt hoofdonderzoeker Laurie Santos. ‘Misschien hebben mensen een ingebouwde neiging tot het volgen van de massa. We onderwerpen deze veronderstelling nu aan nader onderzoek via experimenten met gedomesticeerde honden. Zij leren sneller in een sociale context dan primaten.’
Lees ook: