De Melkweg en het Andromedastelsel hadden ooit een broertje dat bijna even groot was. Totdat Andromeda dit sterrenstelsel aan stukken scheurde. Het veel kleinere M32-stelsel is alles wat ervan overbleef. Dit concluderen onderzoekers aan de hand van computersimulaties.
Het Andromedastelsel en de Melkweg, waar onze zon deel van uitmaakt, zijn de grootste sterrenstelsels van de sterrenstelselgroep genaamd de Lokale Groep. Bovendien zijn het allebei spiraalstelsels. Het Andromedastelsel staat op 2,5 miljoen lichtjaar bij ons vandaan. Een kippeneindje in astronomische begrippen.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Wetenschappers vinden de ontdekking dat Andromeda een broertje oppeuzelde een verrassende ontdekking. Onderzoekers bestuderen de Lokale Groep namelijk al decennia lang. ‘Het is schokkend dat de Melkweg een broer heeft gehad, zonder dat we daar iets van wisten’, zegt coauteur Eric Bell, hoogleraar sterrenkunde aan de University of Michigan.
Deze sterrenstelsel-broer is waarschijnlijk twee miljard jaar geleden bijna helemaal samengesmolten met het Andromedastelsel. Het relatief kleine satelliet-stelsel M32 dat nu nog om het Andromedastelsel heen draait is het enige overblijfsel.
Uitgespuugde pit
Volgens de computersimulaties kan de grootte en de samenstelling van wolk van sterren die rondom het Andromedastelsel hangt, enkel verklaard worden door de samensmelting met een ander groot sterrenstelsel. Dit sterrenstelsel, genaamd M32p, moet het op twee na grootste sterrenstelsel uit de lokale groep geweest zijn, na de Melkweg en Andromeda.
De onderzoekers concluderen dat M32p een gewicht had van ongeveer 25 miljard zonsmassa. Dat is bijna tien keer meer dan M32, maar minder dan de Melkweg en het Andromedastelsel. Die bevatten beide ongeveer een biljoen zonsmassa aan massa.
Verder blijkt uit de simulaties dat het Andromedastelsel ongeveer vijf miljard jaar geleden begon met M32p naar zich toe te trekken. Drie miljard jaar na dat eerste contact slokte Andromeda het grootste gedeelte van M32p op.
Het stelseltje M32, dat overbleef nadat M32p te grazen was genomen, is de kern van M32p. Het is als een pit die is uitgespuugd nadat Andromeda de rest opgepeuzeld had.
Geboortegolf
De ontdekking verklaart in één klap meerdere observaties die eerder onafhankelijk van elkaar bekeken werden. Zo vonden onderzoekers M32 altijd al een apart geval. Het lijkt een elliptisch dwergstelsel, maar het bevat veel jonge sterren en sterren met zware metalen. Die twee eigenschappen zijn juist kenmerkend voor een groot sterrenstelsel.
Verder verklaart de samensmelting de geboortegolf van nieuwe sterren die ook twee miljard jaar geleden plaatsgevonden moet hebben in het Andromedastelsel.