Voerendaal (NL) – De aardbeving die in de vroege ochtend van 23 juni grote delen van Zuid-Limburg wakker schudde, is tot nu toe de zwaarste uit een ‘zwerm’ aardbevingen langs de Kunrade-breuk.


De zwaarste schok, om 03:40, had een magnitude van 3,9 op de schaal van Richter. Om 03:54 en 04:02 volgden nog twee schokken van 3,5 en 3,2. De website van het KNMI meldt dat er tot zaterdagmiddag 15:00 nog 47 naschokken geregistreerd werden, waarvan de magnitude niet boven de 1,5 uit kwam.
De Kunrade-breuk maakt deel uit van een groot noordwest-zuidoost-lopend breuksysteem. Dit breuksysteem is, op hele grote schaal bekeken, het resultaat van de nog steeds voortdurende botsing tussen Afrika en Europa. De Alpen en de Pyreneeën zijn daarvan zichtbaar gevolgen daarvan; minder zichtbaar is het grote breuksysteem dat van de Alpen tot in de Noordzee loopt. Langzaam bouwt zich spanning op langs de breuken, die zich zo nu en dan met een klap, een aardbeving, ontlaadt. De Kunrade-breuk is sinds 20 december 2000 plotseling erg actief; het KNMI sprak van een ‘zwerm’ aardbevingen, omdat er geen duidelijke serie voor- of naschokken rondom één grote knal was. Duidelijke bevingen werden onder meer op 7 maart en 16 en 20 juni geregistreerd. Dat er op 23 juni nog een zwaardere beving van bijna 4 op de schaal van Richter bij kwam was voor het KNMI enigszins een verrassing. Een verband met voormalige mijnbouwactiviteiten sluit het KNMI vanwege de grote diepte van de beving trouwens uit.

De breuk loopt ten zuiden van Voerendaal. Het breukvlak helt echter zo’n 60-70° in noordelijke richting de diepte in, waardoor de beving zelf op 5 km diepte ónder Voerendaal plaatsvond. Op de geologische dwarsdoorsnede verspringen verschillende gesteentelagen langs de Kunrade-breuk.
Bron: KNMI en NITG-TNO.

De schaal van Richter geeft de amplitude (de uitslag) van een beving weer volgens een logaritmische schaal. Eén punt hoger op de schaal van Richter betekent een tien keer zo grote uitslag van de seismograaf, wat in de regel correspondeert met het vrijkomen van een ongeveer dertig keer zo grote hoeveelheid energie.
Ter vergelijking: de beving die in 1992 Roermond trof, had een magnitude van 5,8 op de schaal van Richter, maar deed zich voor op 17 km diepte. De beving van 23 juni 2001 vond weliswaar op een diepte van maar 4 à 5 km plaats, maar zat bijna twee punten lager op de schaal van Richter. Het epicentrum, de projectie van de plaats van de beving (het ‘hypocentrum’) op het aardoppervlak, lag bij Voerendaal.
De website van het KNMI geeft ook een overzicht van de seismische activiteit rond de pinkpop-concerten van 1998 en 1999. De eerste plaats gaat naar het optreden van de Urban Dance Squad in 1999. Het stampende publiek wist daar een aardbeving van 1.26 op de schaal van Richter op te wekken. Daarmee bereikte het pinkpoppubliek dus nog geen 1/500ste van de deining van de Kunrade-beving. Veel valt er van Pinkpop dus niet te vrezen.

Anne Schulp