Amsterdam (NL) – Onderzoekers aan de Universiteit van Amsterdam ontwikkelden een milieuvriendelijk middel tegen aardappelmoeheid.


Door aardappelmoeheid gaat jaarlijks circa tien procent van de Europese aardappeloogst verloren. Veroorzaker van deze ziekte is een minuscuul wormpje, het aardappelcystenaaltje, dat zich voedt met de wortels van de aardappelplant.
Wanneer de vrouwelijke aaltjes in het najaar sterven vormt hun dode lichaam een beschermende cyste waarin zich een paar honderd bevruchte eicellen bevinden. In het voorjaar lokt de aardappelplant de jonge aaltjes uit deze cyste door via de wortels een wekstof uit te scheiden. De jonge aaltjes dringen vervolgens de wortels binnen om hun leven als parasiet te beginnen.

De cysten van het aardappelcystenaaltje zitten op de wortels van de jonge aardappelplant.

Chemici van de Universiteit van Amsterdam zochten naar een milieuvriendelijke manier die de aardappelcystenaaltjes om de tuin leidt. Basis van de strategie is de kunstmatige bereiding van de wekstof die de aardappelplant uitscheidt. Toediening van deze stof aan een besmet, braakliggend stuk land moet de aaltjes vroegtijdig wekken waardoor ze sterven door voedselgebrek. Het volgende seizoen kan de boer dan aardappels verbouwen zonder gevaar voor aardappelmoeheid.
De wekstof, solano-eclepine A, is echter een complexe verbinding waarvan de molecuulstructuur pas in 1992 is ontrafeld. Onlangs slaagden de onderzoekers erin een aantal sterk op solano-eclepine A gelijkende stoffen te synthetiseren. In ieder geval twee ervan hebben een veelbelovende werking. De onderzoekers gaan nu na welke wekstof het meest actief is. De ideale stof moet bovendien eenvoudig en goedkoop industrieel te bereiden zijn.

Door aardappelmoeheid gaat jaarlijks circa tien procent van de Europese aardappeloogst verloren.

Nienke Beintema