Sporen en voetafdrukken in de Amerikaanse staat New Mexico vormen verreweg het vroegste bewijs van primitieve transportvoertuigen. Het gaat om A- en X-vormige treksleeën die gemaakt zijn van lange takken.
In het nationale park White Sands in de Amerikaanse staat New Mexico zijn op verschillende plaatsen sleepsporen en menselijke voetafdrukken gevonden die tot 22.000 jaar oud zijn. De sporen zijn gemaakt door mensen die lange stukken hout voorttrokken waar goederen op lagen.
Dit type primitief voertuig staat bekend als een ‘travois’. ‘Het is eigenlijk een kruiwagen zonder wiel’, zegt aardwetenschapper Matthew Bennett van de Universiteit van Bournemouth in het Verenigd Koninkrijk. Hij maakt deel uit van het team dat de sporen bestudeerde. Dit sleepvoertuig is over de hele wereld gebruikt, maar dit is veruit het oudste bekende voorbeeld, zegt Bennett. ‘Er is niets ouders.’
Nieuwe behandeling leverkanker heeft veelbelovende resultaten
Als darmkanker uitzaait in de lever, heeft dat grote gevolgen voor de overlevingskansen van de patiënt. Chirurg Koert Kuhlmann onderzocht een nieuwe ...
A- en X-vorm
De vindplaats is een opgedroogd meer in White Sands. Hier zijn naast veel oude pootafdrukken van dieren ook menselijke voetafdrukken ontdekt. Deze kwamen in 2017 aan het licht. In 2019 trof het team daarnaast lange sleepsporen aan. Sindsdien hebben ze meer van zulke sporen gevonden.
‘Ze komen in veel verschillende gebieden voor, dus het sleepvoertuig was wijdverspreid’, zegt Bennett. ‘Het was niet slechts één vindingrijke familie die een travois gebruikte.’
Sommige sleepsporen bestaan uit een enkele streep. Het team denkt dat deze zijn gemaakt met een voertuig waarbij twee lange stukken hout in een driehoek zijn verbonden. De sleper had in elke hand een tak, en het geheel had slechts een contactpunt met de grond.
Andere sporen bestaan uit twee parallelle lijnen. Deze zijn waarschijnlijk van een travois waarbij twee stukken hout in een X-vorm kruisten. Daardoor waren er twee handvatten en twee contactpunten met de grond. Dit type zou wat stabieler zijn geweest.
Samen op pad
De sleepsporen kruisen vaak met de voetafdrukken van de persoon die het geheel voortsleepte, zoals te verwachten is. In sommige gevallen loopt er daarnaast een parallel spoor van voetafdrukken – vaak van kinderen. Dit laat zien dat er andere mensen naast de sleper liepen.
Elders in de wereld werd zo’n slee vaak getrokken door honden of paarden, zegt Bennett. In White Sands is er geen bewijs gevonden dat de mensen daar dieren gebruikten.
Eerste bewoners
De datering van de voetafdrukken, die in 2021 gebeurde, weerlegt het gebruikelijke idee dat mensen pas Amerika binnentrokken toen de ijskappen zich zo’n 15.000 jaar geleden terugtrokken. ‘Het debat over de bevolking van de Amerika’s is erg controversieel, maar we zijn vrij zeker van de datering’, zegt Bennett. ‘Het traditionele verhaal is dat de ijskappen zich scheidden en de mensen toen kwamen, maar je kunt er ook binnenkomen voordat de deur sluit.’ Andere recente ontdekkingen wijzen erop dat de mens mogelijk al 33.000 jaar geleden Amerika bereikte.
Bennett denkt dat er wereldwijd vergelijkbare sporen te vinden zijn, die nog niet herkend zijn als transportsporen. Zelf heeft zijn team ook elders in de Verenigde Staten al soortgelijke sporen ontdekt, zegt hij.
