Het is de grootste groep nieuwe planeten tot nu toe. Op 10 mei maakten wetenschappers van Nasa’s Kepler-missie bekend dat het aantal bevestigde planeten rond andere sterren verdubbeld is.
Met deze aankondiging veranderde de status van 1284 planeten van ‘kandidaat’ naar ‘bevestigd’. Hiervoor ontdekte Kepler al 1041 werelden. Samen met planeten die werden ontdekt met andere methoden, zijn er nu meer dan 3200 bevestigde werelden buiten ons zonnestelsel.
Dubbelsterren
Kepler kan de ontdekte planeten niet zelf zien. De ruimtetelescoop vindt planeten door te letten op een tijdelijke afname van de helderheid van een ster wanneer er een planeer voor beweegt. Maar andere astronomische objecten zoals dubbelsterren kunnen ook een vergelijkbaar verschijnsel veroorzaken. Dat betekent dat elke mogelijke wereld die Kepler ontdekt goed moet worden onderzocht.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
De meest zekere manier om een planeet te bevestigen is door de ster langdurig te observeren met telescopen vanaf de aarde. Maar dat is een kostbare methode. Bovendien zijn kleine planeten mogelijk het meest interessant, maar ook lastig controleerbaar.
Bezem
‘Stel kandidaat-planeten eens voor als broodkruimels’, zegt Timothy Morton van de Princeton University in New Jersey. ‘Een paar grote stukken brood kan je gemakkelijk een voor een oppakken, maar als je een emmer broodkruimels omgooit heb je een bezem nodig.’
Planeetonderzoek voor de zaterdagochtend Sebastiaan de Vet €19,99 Bestel in onze webshop.
Mortons ‘bezem’ is een algoritme dat elke ontdekking van Kepler vergelijkt met andere astronomische fenomenen die een vergelijkbaar signaal kunnen veroorzaken. Als het algoritme 99 procent zekerheid geeft dat het verzwakte sterrenschijnsel wordt veroorzaakt door een planeet, neemt het team van Kepler aan dat het inderdaad om een planeet gaat.
Van 2009 tot 2013 toen een van de stuurwielen stuk ging, staarde Kepler naar één stuk ruimte. Zo probeerde de telescoop een berekening te maken van hoe vaak aardachtige planeten voorkomen in de Melkweg.
Water
Alle planeten die nu werden bevestigd, werden gevonden tijdens die oorspronkelijke zoektocht. De beste informatie over hoe vaak planeten die even groot zijn als de aarde voorkomen, komt nog altijd analyses van oude data.
In de groep nieuwe planeten zitten negen werelden die even groot zijn als de aarde en mogelijk ook water en de juiste temperatuur hebben. Daardoor is daar misschien leven mogelijk. Kepler ontdekte in totaal 21 potentieel bewoonbare planeten.
Vooral de kleine aardachtige planeten zijn een belangrijkste erfenis van Kepler. ‘Deze krijgen een plaatsje in de ‘hall of fame’ van exoplaneten. Ze zijn het moeilijkst te vinden,’ zegt Natalie Batalha van Nasa’s Ames Research Center in Californië. ‘Als je even rekent, weet je dat het gaat om tientallen miljarden potentieel bewoonbare planeten in het heelal,’ zegt ze.
Opvolgers
Langzaam komen de taken van Kepler tot een einde. Nieuwe missies zoals Nasa’s TESS-ruimtesonde die in 2017 gelanceerd gaat worden, zullen zich richten op het vinden van werelden die dichterbij staan en gemakkelijker in detail kunnen worden bestudeerd.
Net als Kepler zal TESS planeten detecteren door te kijken naar het tijdelijke vervagen van de helderheid van sterren.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees verder: