Hoe komen wetenschappers tot dat ene inzicht dat het verloop van hun carrière bepaalt? Daarover vertellen ze in de rubriek Eureka, elk weekend in het AD, verzorgd door de redactie van New Scientist. Deze keer: Timo van Canegem, postdoctoraal onderzoeker bij de vakgroep sociologie van de Universiteit Gent.
‘Als socioloog bestudeer ik ongelijkheid, en onderwijs is de manier bij uitstek om ongelijkheid weg te werken. Bijna iedereen die geboren wordt, gaat naar school. Je leert er om kritisch te denken, het werkt emancipatorisch, en het kan bepalend zijn voor de rest van je leven, afhankelijk van talent, inzicht, interesse en doorzettingsvermogen.
In mijn promotieonderzoek heb ik de langetermijngevolgen van zittenblijven op school onderzocht. Ter illustratie: in België zijn we bijna wereldkampioen zittenblijven. Zo is een derde van alle Belgen van vijftien jaar minstens één keer blijven zitten. In Nederland ligt dat percentage lager: een op de vijf kinderen is op zijn vijftiende een keer blijven zitten.
Heersen zwermen killerdrones straks over het slagveld?
Een luchtruim gevuld door kunstmatig intelligente killerdrones, die autonoom bepalen wie blijft leven en wie zal sterven. Hoe waarschijnlijk is dat?
Uiteindelijk is het vooral de docent die bepaalt of een kind blijft zitten. Natuurlijk neemt een kind de leerstof beter op als hij het voor een tweede keer krijgt voorgeschoteld, maar ik was benieuwd naar de langetermijneffecten.
Daarom heb ik de gegevens van meer dan 200 duizend scholieren uit 25 verschillende landen onderzocht via de PISA-database, het Programme for International Student Assessment.
Ik vergeleek het individuele niveau met dat van de school en het land. Het was juni 2022 en door de lockdown was ik thuis aan het werk. In mijn pyjama beleefde ik mijn grootste moment van inzicht. Ik drukte op de knop van mijn computer, de resultaten rolden eruit en wat bleek?
Zittenblijven is niet alleen ineffectief, maar op lange termijn kan het ook schadelijk zijn. Zittenblijvers voelen zich minder thuis op school, worden vaker gepest, hebben een lager zelfvertrouwen, en gaan minder vaak naar de universiteit.
Hier moeten we wat mee, was mijn conclusie. Alleen al in België kost zittenblijven namelijk 300 miljoen euro per jaar, en het werkt voor veel scholieren dus niet. Aan de slag!’
