Voor het Volkskrant Kenniscafé dat gisteren plaatsvond in De Balie had Lucas Keijning van Science Center Nemo iets leuks bedacht: een herhaling van een beroemd experiment dat de bioloog Francis Galton een eeuw geleden ook al uitvoerde.
Het experiment is beroemd omdat we er een heus Begrip aan hebben overgehouden: ‘wisdom of the crowd’, de opvatting dat een grote groep mensen gemiddeld genomen meer weet dan de afzonderlijke leden. Een idee dat in deze tijd van Twitter en Google veel mensen aanspreekt.
Galton illustreerde het principe op fraaie wijze, door op een veemarkt 800 schattingen mee te nemen van mensen die hadden geschat hoe zwaar een os was die men daar had staan. Naderhand berekende Galton dat die schattingen, bij elkaar genomen, een mediaan (middelste waarde) hadden van 1207 Engelse ponden. De echte os woog 1198 pounds. Dus zó goed was de massa in het raden van gewichten!
Moeten we de grenzen van het zonnestelsel herzien?
Ruimtesonde New Horizons vliegt nu voorbij de Kuipergordel, aan de rand van het zonnestelsel. Er wacht ons mogelijk nieuwe verrassingen.
Dat konden de 120 bezoekers van het Volkskrant Kenniscafé natuurlijk ook, moet Keijning hebben gedacht. En dus toonde hij het publiek een modernere koe:
‘
Zegt u het maar. Wat weegt deze auto?
Het leverde 116 briefjes met schattingen op, die ik, net als Galton een eeuw geleden, na afloop inpikte.
Bij elkaar leverden de schattingen van het publiek deze niet-zo-heel-erg-normale normaalverdeling op (op de x-as de honderdtallen kilo’s, op de y-as het aantal gokjes per honderdtal, de pijl toont de uitkomst):
.jpg)
De mediaan van de schattingen bedroeg 1172 kilogram; het rekenkundig gemiddelde 1658 kilogram. En het echte gewicht zat daar niet eens zo heel ver naast: 1247 kilogram. De crowd in De Balie zat er dus 6 procent naast. Helemaal niet slecht.
Ja, ho even, het is wel hoe je het bekijkt. De prijs voor de beste gok was in elk geval niet naar de menigte gegaan. In het publiek zaten liefst 24 mensen dichterbij de werkelijkheid dan de massa. Ofwel één op de vijf mensen.
Als je uitgaat van de gemiddelde schatting van de zaal, zaten er in het publiek zelfs 69 mensen dichterbij de waarheid dan de crowd als geheel. Meer dan de helft van de afzonderlijke bezoekers was dus beter in staat om het correcte gewicht te schatten, dan de massa als geheel.
Anders gezegd: de massa was niet slimmer, maar juist dommer dan de meeste individuele groepsleden. Maar dát was niet de bedoeling.
Gelukkig was daar mijn favoriete hoogleraar gewerveldenpaleontologie Jelle Reumer, die dat in zijn afsluitende column prachtig verwoordde:
“Met al die kruistochten, tulpen- en windhandeltjes, Noord-Franse loopgraven en de beurskoersen als referentiekader lijkt me de conclusie gerechtvaardigd dat de massa even slim is als haar domste lid. De ‘intelligence of the crowds’ is dikwijls gelijk aan de ‘stupidity of the most stupid’. Onthoud dat maar, wanneer u weer eens iets geks in de krant leest.”
