Opeens lag er een onderzoeksvoorstel op tafel – zomaar op de woensdagavond, bij De Wereld Draait Door. ¨Waarom beginnen olifantenpaadjes als een rechte lijn, en eindigen ze altijd met een bocht? Dáár zouden ze nou eens onderzoek naar moeten doen!¨, betoogde Maarten ´t Hart, schrijver en, van huis uit, bioloog. Voor wie niet naar DWDD kijkt, of de uitzending gemist heeft, eerst een korte toelichting:
Olifantenpaadjes zijn paadjes die niet gebruikt worden omdat ze er zijn, maar die er zijn omdat ze gebruikt worden: Ze ontstaan doordat mensen de route die de planoloog voor ze bedacht heeft afsnijden, zoals olifanten in de wildernis hun eigen route kiezen, en het pad ze in hun kielzog volgt. We doen het niet eens om tijdwinst te boeken, doceerde ´t Hart – de kortere weg kost soms zelf juist meer tijd, vanwege hobbels of het mulle zand – maar omdat ons onbewuste ons, zodra we een bocht in het oog krijgen, vertelt: ¨Dat kan korter! Afsnijden! Nu!¨
Jan-Dirk van den Burg maakte onlangs een fotoboek met olifantenpaadjes, Van ´t Hart houdt zich er al sinds 1962 mee bezig. En dus mochten ze samen op televisie bij Matthijs, en kwam Van ´t Hart met zijn oproep tot een onderzoek.
Dit is hoe we wiskundefobie te lijf kunnen gaan
Sarah Hart vertelt hoe we de angst voor getallen en formules weg kunnen nemen.
Klik hier om het fragment uit DWDD nog eens te bekijken
(Foto: Vincent Driessen, op website DWDD)
NWO zal er geen geld voor over hebben, vermoed ik – tenzij Van ´t Hart de ¨societal impact¨ van het antwoord op zijn vraag goed weet in kleden. Maar het is ook niet nodig, want hij gaf zelf het antwoord eigenlijk al.
Neem een willekeurige stoep-met-bocht, waar een willekeurige mannetje (m/v) door zijn onderbewuste overheen wordt genavigeerd. ¨Er komt een bocht aan!¨, meldt het onderbewuste, ¨afsnijden maar!¨ Dat doet het mannetje.
Tevreden loop het mannetje door, hij is immers lekker aan het afsnijden, tot hij over de helft van zijn olifantenpaadje is – laten we zeggen op 2/3 – en zich realiseert dat hij erin is gestonken. Alles is voor niets geweest! Straks, als hij de stoep weer bereikt, zal hij opnieuw een bocht moeten maken! Hier grijpt het onderbewuste in: ¨Een bocht? Afsnijden! Nu!¨ – en wederom verlaat het mannetje het pad voor een kortere route.
De rest spreekt voor zich. Het mannetje zal ook dit olifantenpaadje afsnijden, en de volgende, en de daarop volgende, alsmaar door in een zichzelf herhalend patroon: Het olifantenpaadje is een fractal!
De conclusie is dus dat wat Maarten ´t Hart al 49 jaar aanziet voor een simpele bocht in een olifantenpaadje in werkelijkheid uit een oneindige reeks van olifantenpaadjes bestaat! Het moet hem welhaast doen smelten van geluk …
En nu maar hopen dat hij het leest.
