Hoe komen wetenschappers tot dat ene inzicht dat het verloop van hun carrière bepaalt? Daarover vertellen ze in de rubriek Eureka, elk weekend in het AD, verzorgd door de redactie van New Scientist. Deze week: Valerie Trouet, universitair hoofddocent dendrochronologie bij de Universiteit van Arizona.
‘Als dendrochronoloog bestudeer ik de jaarringen in bomen om het klimaat van het verleden te reconstrueren. Een boom vormt elk jaar een ring. Hoe breed of smal de ring is, hangt af van het klimaat.
In Californië, bijvoorbeeld, is het klimaat mediterraan. Bomen hebben geen last van de warmte of kou, maar zijn heel gevoelig voor hoeveel neerslag valt. In een nat jaar groeien bomen veel en hebben ze een brede ring. Een droog jaar leidt tot een smalle ring.
'AI holt het vertrouwen tussen wetenschapper en mens verder uit'
Felienne Hermans plaatste een kritische noot bij de AI-hype tijdens het Gala van de Wetenschap. Lees hier haar column.
Sneeuw en bomen
In 2015 had Californië enorm te kampen met grote droogte. Hoe nat een jaar is, is volledig afhankelijk van de sneeuwval in de Sierra Nevada. Elk jaar maken de weerstations op één april bekend hoeveel sneeuw er dat jaar is gevallen. Sinds de jaren dertig wordt dit al gemeten en in 2015 werd er het minste sneeuw gemeten in de afgelopen tachtig jaar.
De kranten stonden vol met dit nieuws. Dat leidde bij mij tot een veel groter idee. We hadden tachtig jaar gegevens van de weerstations met datapunten voor de sneeuwval van elk jaar. We hadden ook de jaarringbreedtes over dezelfde tachtig jaar. Op deze manier hebben we statistische relaties samengesteld: hoe breed was de jaarring en hoeveel sneeuw viel er dat jaar?
Vijfhonderd
De relatie die volgde uit die tachtig jaar aan jaarring- en instrumentele data, gecombineerd met bomen die vijfhonderd jaar oud zijn, gebruikten we om de sneeuwval van de afgelopen vijf eeuwen te reconstrueren. Samen met twee postdocs ben ik zes weken lang als een gek gaan rekenen.
Toen de grafieken uit de computer rolden, viel ik stil en was ik bijna in een shock. Het jaar 2015 was het allerdroogste jaar in vijf eeuwen! Na de publicatie in het wetenschappelijk blad Nature Climate Change hingen meteen CNN en The New York Times aan de lijn. Veel belangrijker was: deze cijfers zijn echt een wake-upcall.’
