Oeverloze discussie hebben als voordeel dat je niet bang hoeft te zijn dat er een stilte valt. Ze hebben ook een nadeel: ze zijn nutteloos. Ze zijn lachwekkend. Om dat te voorkomen, moet je net te doen alsof ze wel degelijk belangrijk zijn. Bijvoorbeeld door de tegenstander ‘gevaarlijk’ te noemen. Matt Ridley kent dat spelletje. In zijn nieuwste boek, ‘De rationele Optimist’, stelt hij dat de wereld véél te pessimistisch is. Want je weet maar nooit hoe de wetenschap onze problemen op gaat lossen.
Voor wie (terecht) mocht denken dat een dergelijk standpunt kolder is, dat wetenschap net zo veel zegen als ellende brengt en dat optimisme net zo’n zinvol standpunt is als pessimisme, waarschuwt Ridley, in een interview in de Volkskrant van zaterdag, voor de gevaren verbonden aan pessismisme: ‘Vaak wordt gezegd, als we niet pessimistisch zouden zijn, zouden we ook niet de noodzaak voelen om nieuwe uitvindingen te doen. Maar de beste uitvindingen worden juist gedaan in een klimaat van welvaart en optimisme. Denk aan Silicon Valley of de Nederlandse Republiek van de 17e eeuw.’
Zo ziet u maar: pessimisme levert geen uitvindingen op. En daarom is pessimisme slecht. Aldus Ridley. Maar laten we inderdaad even nadenken, zoals hij voorstelt. In Silicon Valley is natuurlijk nooit wat uitgevonden, hooguit ontwikkeld, en in de Republiek is al helemaal niks uitgevonden, hooguit de Beurs en beursfraude. En omgekeerd: tijdens de grootste depressie van de afgelopen honderd jaar, die van de Beurskrach in 1929 tot aan het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, zijn juist een schat aan uitvindingen gedaan die het leven naderhand totaal zouden transformeren. Ik noem slechts de leukste: radar, kernsplijting, de commerciële luchtvaart, de kleurentelevisie, de supermarkt, de (dames, let op!) tampon, diepvriesmaaltijden en voorverpakt gesneden brood, en verder: de kopieermachine, de eerste (analoge) computer, FM-radio, de straalmotor, de raket, het kwartsuurwerk, de Wankelmotor, de bandrecorder, de stratosfeerballon, het bierblikje, nylon, de hart-longmachine, de tl-buis, de (eerste bruikbare) helikopter, en de ballpoint.
Zullen wij ooit een supernova zien aan de nachthemel?
Sterrenkundejournalist Govert Schilling maakt je wegwijs aan het firmament. Wat valt er te zien in november 2024?
En dat in tijden van grote werkloosheid, opkomst van het nazisme en de dreiging van een nieuwe Wereldoorlog. Pessimisme slecht voor ons? Kruipen mensen dan ‘van angst in hun schulp’, zoals Ridley in de Volkskrant beweert? Het lijkt er eerder op dat een sfeer van pessimisme velen stimuleert om verder te denken – en te knutselen. Moge de Kredietcrisis net zo vruchtbaar blijken!
