Het Nederlandse publiek mag een exoplaneet en de ster waar hij omheen draait van een officiële naam voorzien. Vanaf vandaag kan iedereen suggesties indienen.
HAT-P-6 en HAT-P-6 b. Het bekt nog niet echt lekker en tot de verbeelding spreekt het ook niet. Hoog tijd dus dat deze ster en exoplaneet nieuwe namen krijgen. Die taak is door de Internationale Astronomische Unie (IAU) toegewezen aan Nederland. De Unie wees ook aan alle andere landen ter wereld een kosmisch duo toe dat om een pakkende naam verlegen zit. De naamgevingscampagne maakt deel uit van de viering van het honderdjarig bestaan van de IAU.
Hete Jupiter
Richt je op een onbewolkte avond een telescoop op het sterrenbeeld Andromeda, dan kun je HAT-P-6 bewonderen. Deze geelwitte dwergster staat op ongeveer 650 lichtjaar afstand van de aarde. ‘Onze’ exoplaneet draait ongeveer elke 3,8 dagen om zijn moederster. Bijzonder is dat hij een zogeheten retrograde baan beschrijft: hij draait om de moederster heen in tegengestelde richting van de richting waarin de moederster om haar as draait. Het merendeel van de hemellichamen draait netjes dezelfde kant op als de moederster.
Waarom NASA een sonde naar Jupitermaan Europa stuurt – en waar hij naar op zoek is
NASA is onderweg naar een van Jupiters ijsmanen om te onderzoeken of deze leven kan herbergen. Wat is er zo speciaal aan Europa?
De tegendraadse exoplaneet HAT-P-6 b is een gasreus net als Jupiter, maar heeft een iets grotere massa en diameter. Doordat hij relatief dichtbij zijn moederster staat, is hij een stuk heter, wat hem de classificatie ‘Hete Jupiter’ oplevert.
Geen Starry McStarface
Het publiek wordt wel vaker opgeroepen om een object van een officiële naam te voorzien, en dit leidt niet altijd tot de meest serieuze inzendingen. Zo kwam uit de verkiezing voor de naam van een Brits onderzoeksschip de naam ‘Boaty McBoatface’ rollen. Deze naam belandde uiteindelijk niet op de boeg van dit prestigieuze schip. Na lang beraad besloot de organisator toch om ‘Sir David Attenborough’ op de boeg te schilderen. De wensen van het publiek werden niet volledig genegeerd: veilig verborgen onder de zeespiegel vergezelt onderzeeër Boaty McBoatface het schip.
Om een gelijksoortig scenario te voorkomen, werkt organisator NOVA (Nederlandse Onderzoeksschool voor Astronomie) met een verkiezing in twee rondes, met daartussen een selectie door een jury.
In de eerste ronde kan iedereen namen aandragen. Tot 30 september kun je een voordracht doen. NOVA moedigt met name kinderen aan om via hun school een naam voor te dragen: hiermee kan de school een telescoop winnen. Uit de voordrachten selecteert een Nationaal Comité, bestaande uit astronomen en andere experts, vijf setjes namen. Vervolgens kan iedereen in de tweede helft van oktober op zijn of haar favoriet stemmen. In december worden de namen bekendgemaakt en officieel in gebruik genomen, parallel aan de bestaande wetenschappelijke namen.
Nederlandse sterren
Heb je al prachtige ideeën? Lees voordat je je creativiteit echt de vrije loop laat wel even de regels door. Zo is het onder meer de bedoeling dat je een naam voor zowel de ster als de exoplaneet voorstelt, in hetzelfde thema. Dit thema moet breed genoeg zijn voor het geval dat er later nog andere hemellichamen rond de ster worden ontdekt. Ook zij moeten ook een bijpassende naam kunnen krijgen. De set ‘Tom & Jerry’ is dus bijvoorbeeld niet geschikt.
Daarnaast is het de bedoeling dat zaken, mensen of plaatsen met een culturele, historische of geografische betekenis worden vereerd met een plekje aan de sterrenhemel. Nederlandse muzikale, literaire of wetenschappelijke sterren worden dus toegejuicht, een ster of exoplaneet met een politiek, militair of religieus tintje niet. Ben je van plan de naam van een individu voor te dragen, let er dan op dat deze persoon voor 1919 is overleden. Alleen dan zal de optie meedingen. Ook is het niet toegestaan een van de hemellichamen te vernoemen naar je huisdier (andersom mag natuurlijk wel).
Klaar om een suggestie te doen?