Hoe komen wetenschappers tot dat ene inzicht dat het verloop van hun hele carrière bepaalt? Daarover vertellen ze in de rubriek Eureka, elk weekend in bijlage Z van Algemeen Dagblad, verzorgd door de redactie van New Scientist. Deze week: deeltjesfysicus Ivo van Vulpen (44), over de ontdekking van het higgsdeeltje.
‘We wisten dat het bestond, maar we zijn er bijna vijftig jaar naar op zoek geweest. Meer dan vijfduizend wetenschappers van overal ter wereld zochten naar dat laatste puzzelstukje. Naar die ontbrekende schakel. Wij natuurkundigen willen de natuur begrijpen. In het standaardmodel worden alle krachten en deeltjes beschreven. Er is echter een gek ding aan dat model: alle deeltjes hebben massa en we weten niet waarom.
Al in 1964 voorspelde Peter Higgs, samen met François Englert en Robert Brout dat er een deeltje moet zijn waarvan de massa overeenkomt met die van wat we nu het higgsboson noemen. Door het higgsboson klopt het standaardmodel. Pas op 4 juli 2012 wisten we het zeker. Toen werd bekend dat met behulp van de Large Hadron Collider, de deeltjesversneller op Cern, een deeltje was ontdekt waarvan de massa overeenkomt met die van het higgsboson. Er was taart, champagneflessen werd ontkurkt, en er was veel blijdschap. Dit was een fundamentele mijlpaal in de geschiedenis van het heelal.
Wat over wetenschap naar buiten komt, is een gepolijste weergave van de werkelijkheid
Iedereen moet beseffen dat wat er over wetenschap naar buiten komt, een gepolijste weergave is van de werkelijkheid, stelt Yannick Fritschy.
Foto: Bob Bronshoff
Het intense geluk ging echter snel over naar de rauwe realiteit. De ontdekking van het higgsboson is een link naar een nieuwe wereld die allemaal vragen oproept. Hoe zit het met donkere materie en bestaat er zoiets als supersymmetrie? Vergelijk het met Columbus. De ontdekking van Amerika was een grote stap, maar de verkenning van het land was vervolgens minstens zo interessant. Bij Cern doen we fundamenteel onderzoek, maar soms dringen ontdekkingen door tot de ‘normale’ maatschappij. Zo is bij Cern de petscan ontwikkeld en is het world wide web daar ontstaan.’
