Hoe komen wetenschappers tot dat ene inzicht dat het verloop van hun hele carrière bepaalt? Daarover vertellen ze in de rubriek Eureka, elk weekend in het AD, verzorgd door de redactie van New Scientist. Deze week: Ben Feringa, nobelprijswinnaar uit Groningen, over de moleculaire motor.
‘Mijn bèta-voorliefde ontbrandde op de middelbare school. Meneer Op de Weegh gaf scheikunde en hij was niet alleen een goede docent, hij kon ook moeiteloos een link leggen naar toepassingen. Door hem ben ik onderzoeker geworden.
Ik promoveerde bij hoogleraar Hans Wijnberg. Daar maakte ik mijn eerste nieuwe molecuul. Dat moment vergeet ik nooit meer. Ik was er zo poepie-trots op, omdat ik iets had gemaakt wat niemand ooit eerder had gemaakt. Hier ontdekte ik ook de kracht van chemie. Het gaat over creativiteit, ontdekken, inzicht en innovatie. Het wordt niet voor niets de ‘creating science’ genoemd.
Heersen zwermen killerdrones straks over het slagveld?
Een luchtruim gevuld door kunstmatig intelligente killerdrones, die autonoom bepalen wie blijft leven en wie zal sterven. Hoe waarschijnlijk is dat?
In mijn carrière heb ik al veel geweldige dingen meegemaakt, maar mijn eureka-moment staat mij nog helder voor ogen. Het was ergens in 2005 en om kwart over vijf werd ik door studenten naar het lab gedirigeerd. ‘Je moet nu komen,’ werd er gezegd. Ze lieten me zien dat het was gelukt om met een moleculaire motor een staafje, dat tienduizend keer groter was dan de motor, te laten bewegen. Door licht op een molecuul te laten schijnen, zagen we de beweging: dat we echt iets konden laten draaien. Ik val niet snel stil, maar vijf minuten lang was ik totaal perplex.
Dik elf jaar later had ik weer een moment dat ik aan de grond genageld stond en echt niks meer kon uitbrengen. Ik werd gebeld dat ik de Nobelprijs had gewonnen voor de ontwikkeling van moleculaire machine. Daarna raakte mijn leven in een stroomversnelling. Ik reis de wereld rond om te vertellen over mijn onderzoek. Gisteren stond ik nog op een school in Zwolle en nu ben ik onderweg naar Canada. Ik vind het leuk en een eer om mijn enthousiasme voor wetenschap en fundamenteel onderzoek over te brengen op zoveel mogelijk anderen.’
