Op het terrein van Lowlands staat deze zomer een cabine met verschillende gekleurde knoppen. Lukt het jou om die knoppen onder tijdsdruk in de juiste volgorde in te drukken? Let wel, de cabine is van glas. Iedereen kan jouw succes óf verlies dus aanschouwen. Hiermee wil socioloog Thijs Bol van de Universiteit van Amsterdam prestatiedruk bij jongeren onderzoeken. Want hoe presteer jij onder hoge druk als al je vrienden je kunnen zien?
Waarom is onderzoek naar prestatiedruk momenteel zo relevant?
‘We merken dat het aantal jongeren met mentale problemen in Nederland steeds groter wordt. Een van de dingen die daarbij het meeste in het oog springt is de groeiende prestatiedruk. Jongeren hebben steeds meer het gevoel dat ze overal in mee moeten doen, en in alles moeten uitblinken om erbij te horen. Binnen het onderzoeksveld weten we niet zo goed welke jongeren hier concreet last van hebben, en waarom ze er zoveel last van hebben. Dat willen we onderzoeken door met onze glazen cabine een situatie met hoge druk na te bootsen op het Lowlands-terrein.’
Ook het geloof van jongeren in de maakbaarheid van succes neemt toe. Waar gaat dit precies over?
‘Jongeren geloven inderdaad steeds meer in de maakbaarheid van hun eigen succes. Ongeveer de helft van de generatie Nederlanders van net na de oorlog gelooft dat je door hard werken zelf kan bepalen waar je terecht komt. Bij de jongere generatie van vandaag is dat toegenomen; driekwart van hen gelooft dat je je eigen succes kan bepalen door je eigen prestaties. Zo is ‘manifesteren’ nu een grote trend: als je gelooft in je eigen succes en mentaal veel op iets focust, gaat dat je ook lukken.’
'Als maaltijdbezorger heb je je te voegen naar de algoritmes'
Arbeidsrechtspecialiste Jana Retkowsky onderzocht het werk van maaltijdbezorgers. 'Door het algoritme worden ze als robots.'
‘De keerzijde is natuurlijk dat als iets niet lukt, het snel aanvoelt alsof je hebt gefaald. Hoe dit samenhangt met prestatiedruk is het voornaamste van wat we willen onderzoeken met onze cabine.’
Maar is het geloven in je eigen succes dan iets negatiefs?
‘Dat is lastig om te beantwoorden. Een van de grote vragen uit de sociale wetenschap is: ‘Hoeveel invloed heb je nou op je eigen leven?’ Niet geloven in je eigen succes is natuurlijk ook niet goed. Een positieve houding in het leven helpt ook heel erg om dingen te bereiken. Maar je wil opletten dat dit niet doorschiet. En we lijken bij jongeren te zien dat het teveel invloed krijgt op hun welzijn. Je wil op zoek naar een balans tussen een optimistische instelling en inzien wanneer iets niet jouw fout is.’
Hoe kunnen we de resultaten van het onderzoek straks concreet toepassen op het welzijn van jongeren?
‘Als we weten welke jongeren meer gevoelig zijn voor prestatiedruk, kunnen we ook sturen op betere interventies om deze ontwikkeling tegen te gaan. Misschien zijn er wel kinderen uit bepaalde sociale groepen die hier meer last van hebben, of zijn er grote verschillen tussen jongens en meisjes. Hopelijk maken onze resultaten het makkelijker om te weten wie we moeten helpen.’
‘Daarnaast is het aangaan van het gesprek voor ons zeer belangrijk. Hoeveel prestatiedruk is acceptabel om te voelen? Dit gesprek kunnen we straks met onze resultaten beter voeren.’
Waarom Lowlands?
‘Het onderzoek wat wij doen gaat specifiek over de leeftijdsgroep die naar Lowlands gaat. Dat maakt het de perfecte locatie voor ons onderzoek.’
‘Daarnaast was ik zelf 15 toen ik voor het eerst naar Lowlands ging. De daaropvolgende negen jaar ben ik blijven gaan; het festival heeft altijd veel voor mij betekend. Het feit dat ik met mijn werk op Lowlands kan staan, is een droom die uitkomt.’
Elk jaar vinden er wetenschappelijke onderzoeken plaats op muziekfestival Lowlands. New Scientist is partner van Lowlands Science. Wij delen van tevoren wat er gaat gebeuren, en waar je als festivalbezoeker allemaal aan mee kan doen. Lowlands 2024 vindt plaats op 16, 17 en 18 augustus 2024.
