Heeft een hippieomgeving invloed op de smaakbeleving? Onderzoekers van TNO en Wageningen University & Research zoeken dit uit in een proeftent op Lowlands Science. Hier krijgen festivalgangers een hapje voorgeschoteld in een speciale omgeving. Ondertussen denken ze na over de toekomst en kan TNO aan de slag met ideeën voor de energietransitie.
Nog even, dan mogen weer mensenmassa’s het Lowlandsfestivalterrein in Biddinghuizen betreden. Drie dagen lang muziek luisteren, dansen, voorstellingen bekijken en onderzoekjes uitvoeren. Zoals altijd zit het Lowlandsprogramma weer bomvol. Tijd om veel te slapen is er niet. Dat betekent dat festivalgangers hun energie op peil moeten houden – en daar is brandstof voor nodig.
Wat kunnen mensen op het festival dan het beste eten? Dat wordt duidelijk in de onderzoekstent van TNO en Wageningen University & Research op Lowlands Science. Hier is een enthousiaste video te zien over goede voedingsstoffen van hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder. Het publiek moet niet vergeten aandachtig te luisteren, want de onderzoekers – onder wie hoogleraar en hoofdonderzoeker Jan van Erp – houden de toeschouwers in de gaten door hun huidgeleiding te meten. ‘De huidgeleiding gaat omhoog als mensen opletten; ze gaan dan meer zweten. Met behulp van elektrodes die we op de handpalm plakken, kunnen we dit meten.’
De ongefilterde waarheid: de wetenschap achter het effect van cafeïne
Volgens onderzoek naar cafeïne zijn koffie en decaf goed voor de gezondheid, maar kunnen energiedrankjes juist gevaarlijk zijn.
Daarna krijgen deelnemers een hapje voorgeschoteld in de ‘proeftent’ van TNO. Waar ze dan precies terechtkomen, verschilt: een restaurantsetting, een neutrale plek of een hippieomgeving. Het is wel makkelijk om een beeld te vormen bij een restaurantsetting of een neutrale plek met alleen een tafel en een stoel. Maar waar moet je aan denken bij een hippieomgeving? ‘Mensen kunnen hier een waterval horen klateren’, zegt van Erp. ‘Newage- of jazzmuziek speelt op de achtergrond. Verder ruikt het hier naar gras en zijn er natuurtaferelen te zien. Het is een vrolijk en ontspannen omgeving.’
Effecten op eetgedrag
Van Erp vertelt dat de hele context, dus niet alleen wat we proeven en ruiken, invloed kan hebben op de smaakbeleving. Hij gaat met zijn collega’s onderzoeken welke factoren effect hebben op ons eetgedrag. ‘Zo is de gedachte dat mensen van drukke muziek meer energie krijgen en dan snel veel calorieën naar binnen gaan werken.’
Ook de hoeveelheid slaap en alcohol die we hebben gehad, beïnvloeden onze smaak. Van Erp: ‘Tijdens onze slaap verandert het hongergevoel behoorlijk. Dat heeft met hormoonspiegels te maken. Als we een nacht te kort slapen, hebben we hier al een verstoring in: de concentratie ghreline, een hongerhormoon, wordt hoger en de concentratie leptine, een verzadigingshormoon, wordt lager. Dan kan de behoefte er zijn om snel meer calorieën te eten. Na drie dagen Lowlands zullen mensen waarschijnlijk een andere hormoonspiegel hebben dan op de eerste dag.’
‘En alcohol zorgt ervoor dat al onze zintuigen minder goed werken, inclusief die voor smaak. Door alcohol nemen we de textuur van het eten in onze mond minder goed waar. Textuur is een belangrijk element bij het proeven van voedsel. Na een of twee glazen alcohol is er een lichte achteruitgang in de textuurperceptie, na drie glazen alcohol of meer neemt die achteruitgang toe.’
Maaltijden in 2050
Festivalgangers kunnen aan het onderzoek van TNO en de Wageningen Universiteit bijdragen door wat vragen te beantwoorden over wat ze in de proeftent hebben gegeten. Daarnaast zijn de wetenschappers benieuwd naar hun toekomstbeeld van het menselijk eetgedrag.
‘We vragen deelnemers om zich te verplaatsen in een van de vier mogelijke toekomstige leefwerelden in 2050, gebaseerd op eerder werk van TNO’, vertelt Van Erp. ‘Iedere leefwereld visualiseren we op een verschillende manier, met behulp van een maaltijd die we steeds anders samenstellen. We vragen daar wat over, bijvoorbeeld uit hoeveel dierlijke en plantaardige producten de maaltijd bestaat. Ook willen we weten wat voor maaltijd festivalbezoekers zelf zouden maken in 2050, waar ze hun boodschappen dan zouden doen en wat ze beleidsmakers van nu zouden adviseren om ervoor te zorgen dat we uiteindelijk duurzamere voedselkeuzes maken.’
‘Op deze manier willen we de meningen van mensen over eetpatronen peilen en ideeën opdoen’, zegt Van Erp. ‘We zijn namelijk in samenwerking met de overheid niet alleen op zoek naar technische oplossingen voor de energietransitie. Verandering van ons gedrag kan ook een grote rol spelen.’
Elk jaar vinden er wetenschappelijke onderzoeken plaats op muziekfestival Lowlands. New Scientist is partner van Lowlands Science en deelt wat er gaat gebeuren en waar je als festivalbezoeker allemaal aan mee kan doen. Lowlands 2022 vindt plaats op 19, 20 en 21 augustus 2022.
