Hoe werf je klanten voor je bedrijf? Simpel: organiseer een onderzoekje, doe alsof je een Probleem hebt gevonden, en biedt het aan aan het NOS Journaal – die trappen immers in alle stuntjes die de term ‘onderzoek’ dragen.
Een andere conclusie is niet mogelijk als je je een beetje verdiept in de zaak van de Nationale Academie Mens & Maatschappij.
Maar bekijkt u eerst even het item dat het NOS Journaal gisteren bracht:
Klimaatverandering draait het oceaanleven de nek om
Wereldwijd warmen de oceanen op. Het oceaanleven loopt nu tegen de grenzen van zijn incasseringsvermogen aan.
Zeg nu zelf, een leuk en interessant item. Maar wel met een sinistere boodschap: de jeugd is massaal gestrest aan het raken! Onderzoek heeft het uitgewezen! Zoiets mag inderdaad wel op het journaal.
Alleen moet het dan wel kloppen. Onderzoek na onderzoek laat immers ook zien dat de Nederlandse jeugd helemaal niet gestrest is. Nederlandse tieners behoren tot de gelukkigste en meest relaxte van de planeet. En ja, ze gebruiken graag en veel sociale media. Nou én?
Prietpraat
Het ‘onderzoek’ waarnaar het journaal verwijst, u raadt het al, komt dan ook niet uit de koker van een onafhankelijke instantie, maar van de Nationale Academie voor Mens en Maatschappij, een bedrijf dat cursussen en workshops aanbiedt aan de ‘opvoedprofessionals van Nederland’ over mediagebruik bij de jeugd.
Dan helpt het natuurlijk wel mee als die opvoedprofessionals ervan doordrongen zijn dat het zonder bijscholing he-le-maal misgaat met die arme jeugd. Er moeten dus Problemen worden benoemd. Zodat de Academie oplossingen kan aandragen.
Het zij ze gegund, en eerlijk is eerlijk, het onderzoek dat de Academie deed ziet er op het eerste oog best aardig uit (hier de PDF). 500 tieners werden bevraagd, nog eens 85 nader gesproken in groepjes.
Maar al snel wordt duidelijk dat de ‘onderzoekers’, ondernemers Liesbeth Hop en Bamber Delver, respectievelijk gewoon afgestudeerd communicatiewetenschapster en hbo-opgeleide jeugdwerker zijn. Zo verwijzen de voetnoten niet naar vakbladen maar naar Wikipedia, en zul je de geleerd klinkende prietpraat waarmee het rapport is overgoten (‘FOMO’, ‘Social Media Stress’) niet in de vakliteratuur vinden: de termen komen uit de jongerencultuur en van trendwatchers.
Bovendien valt wat Hop en Delver wél vinden, eigenlijk best mee.
Zo blijkt 3% van de bevraagden niet eens te beschikken over een computer met internet. Wonderlijk, te meer omdat het hier ging om een online enquete. Slechts 76% gaf aan een smart phone te bezitten; 15% heeft zijn pushberichten (meldingen via toontjes) uitgezet.
En de trubbels?
‘Als ik mijn smart phone niet bij me heb, voel ik mij onrustig’, beaamt 62% van de smart-phonebezitters (ofwel 47% van het totaal). ‘Ik ben bang dat ik dingen mis als ik de sociale media niet volg’, onderschrijft 36% volledig. En helemaal eens is 43% het met de stelling ‘Als ik niet direct kan reageren op een berichtje voel ik dat ik er niet bij hoor.’
Stress en onrust
Maar minstens even opvallend is dat meer dan de helft het anders ziet. De meerderheid blijft betrekkelijk kalm, of hééft niet eens een smart phone. Ze leggen hun telefoon met het schermpje naar beneden op tafel (43%), voelen zich niet buitengesloten als hun vrienden iets eerder horen via sociale media dan zijzelf (59%) en vinden dat mensen sociale media gebruiken om op te scheppen over zichzelf (89%).
Opvallende cijfers, als je bedenkt dat we het hier hebben over een statussymbool, een gadget waarmee je als tiener gezien wilt, nee móét, worden.
Maar de conclusie stond natuurlijk van tevoren al vast. Ik citeer:
‘De FOMO, Fear of Missing Out is een niet te onderschatten probleem onder jongeren, met stress en onrust, maar ook met onzekerheid en lage eigenwaarde als gevolgen.’
Gelukkig maar dat de Nationale Academie Mens & Maatschappij klaarstaat om de jeugd te redden. Zo is de Academie – wat toevallig! – net begonnen met een cursus ‘Social Media Professional’, en valt het onderzoek samen met de lancering van de website Ikbenoffline.org.
Ook de aanbeveling van het onderzoek aan de ‘opvoedprofessionals’ laat zich raden:
‘Laat u bijscholen over de snelle media ontwikkelingen, de belevingswereld van jongeren en uw nieuwe rol’.
Het is de Academie, een bevlogen, goedbedoelende club, allemaal gegund. Bedenkelijker is de rol van het NOS Journaal. Mocht u ooit een bedrijf willen beginnen: doe een onderzoekje, en bel het NOS Journaal. Daar denken ze nog dat het wetenschapsnieuws is als iemand Jezus heeft herkend in een pakje boter.
