Hoe komen wetenschappers tot dat ene inzicht dat het verloop van hun hele carrière bepaalt? Daarover vertellen ze in de rubriek Eureka, elk weekend in het AD, verzorgd door de redactie van New Scientist. Deze week: Ionica Smeets, hoogleraar wetenschapscommunicatie bij de Universiteit Leiden.
‘Toen ik nog wiskundige was, kon je mij ‘s nachts wakker maken en kon ik op commando vertellen wat voor onderzoek ik aan het doen was en waarom het belangrijk was. Dat was heel praktisch voor mij. Als hoogleraar wetenschapscommunicatie doe ik onderzoek naar hoe wetenschappers en universiteiten communiceren. Ik vind het belangrijk dat kennis gedeeld wordt en dat universiteiten naar buiten treden. Het onderzoek wordt er mooier door en de impact groeit.
‘Ik onderzoek wat wel en niet werkt in de wetenschapscommunicatie. Mijn eureka-moment beleefde ik tijdens een lezing aan theoretische natuurkundigen. Erik Verlinde organiseerde een congres en had bewust, voor de afwisseling, iemand uitgenodigd uit een ander vakgebied. Ik legde aan zijn gehoor uit dat het in de wetenschapscommunicatie vaak ineffectief is om veel informatie te geven als je mensen wilt overtuigen. Ik kwam vervolgens met allerlei studies die dit onderschreven. En wat was het resultaat? De zaal reageerde heel mat en geen van de natuurkundigen was overtuigd. Wat ironisch genoeg precies bevestigde dat informatie geven inderdaad mensen niet overtuigt.
Is het aardse magneetveld de weg kwijt?
Volgens sommigen kan het aardmagneetveld elk moment omkeren. Is er reden tot zorg?
‘Als ik nu een lezing geef – en dat is ook mijn advies aan elke wetenschapper – dan begin ik met spraakmakende voorbeelden en anekdotes. Ik leg dingen uit, probeer hen te overtuigen en vermijd vakjargon. En nee, ik vind niet dat elke wetenschapper moet twitteren. Wel ben ik van menig dat een universiteit zaken als onderwijs, onderzoek en het naar buiten treden eerlijk moet verdelen en waarderen. De een kan beter college geven, terwijl de ander aanschuift bij De Wereld Draait Door en het Gala van de Wetenschap.’
