Het is verstandig om een raket te bouwen die de aarde kan verdedigen tegen een inslaande planetoïde of komeet, betoogt Geraint Lewis.
Ons zonnestelsel is bezaaid met planetoïden en kometen, puin dat overgebleven is van de formatie van planeten. Hoewel de meeste klein zijn – zo groot als een zandkorrel of een kiezelsteentje – er zijn ook exemplaren van vele meters of zelfs kilometers doorsnee die in het duister op de loer liggen. En sommige daarvan zullen, net zo onvermijdelijk als de dood en belasting, op een dag een fatale ontmoeting met de aarde hebben.
Kleinere klonten schieten langs de hemel, fel brandend als meteoren alvorens te verdampen en te verdwijnen. Grotere stenen kunnen deze vurige vaart overleven en de grond bereiken als meteorieten, en hun leven eindigen als gewild object voor verzamelaars.
Dossier: Zo sport je slimmer
In het dossier 'Zo sport je slimmer' duiken we diep in sportkwesties. Ontdek wat de slimste manier is om fit(ter) te worden.
Wetenschappers maken zich zorgen over een mogelijke botsing van de aarde met kilometersgrote planetoïden. Zo’n joekel, die met een snelheid van tientallen kilometers per seconde de dampkring binnenkomt, heeft genoeg explosieve kracht om de aarde in de chaos te storten en massa-uitsterving tot gevolg te hebben.
Vandaar de oproep tijdens de bijeenkomst van de American Geophysical Union (AGU) in San Francisco, Californië, eind vorig jaar, om een systeem ter verdediging van de planeet te ontwikkelen, met de mogelijkheid om te observeren en te onderscheppen. De oproep is afkomstig van onderzoekers van het Los Alamos National Laboratory in New Mexico en het Goddard Space Flight Center van de NASA, die bezorgd zijn dat het op dit moment te lang duurt om een betrouwbare raket te maken: vijf jaar van ontwerp tot lancering.
Existentiële bedreiging
We weten hoe groot de destructieve kracht kan zijn van de inslag van een grote steen. De dinosauriërs kwamen 65 miljoen jaar geleden aan hun eind nadat een planetoïde van tien kilometer doorsnee neerkwam op het Mexicaanse schiereiland Yucatán. En we weten nu dat er onvermijdelijk iets substantieels op de aarde terechtkomt, als je maar enkele tientallen miljoenen jaren wacht. Maar wij zijn de eerste soort die de hemel afspeurt om te bepalen hoeveel van deze mogelijk dodelijke objecten er rondzwerven.
Wees gerust: de grotere exemplaren zijn makkelijker te zien en we menen de meeste daarvan wel gespot te hebben. De kleinere stenen zijn moeilijker op te sporen en arriveren vaak onaangekondigd. Het bewijs daarvan is de meteoor van twintig meter die op 15 februari 2013 op dertig kilometer hoogte ontplofte nabij Tsjeljabinsk in het Russische Oeralgebied. Honderden mensen raakten gewond en duizenden ramen gingen aan gruzelementen. Er zijn nog steeds grote blinde vlekken, omdat zelfs grote stenen die recht op ons afkomen moeilijk waar te nemen zijn, maar we worden er steeds beter in om deze potentiële doodsbedreigingen uit de hemel in kaart te brengen.
Bruce Willis
Er blijft nog een belangrijke vraag over. Als we een bedreiging signaleren, wat kunnen we dan doen? Als je in Hollywood gelooft, dan hoeven alleen maar aan Bruce Willis en zijn team te vragen om een kernwapen op het aanvallende object af te sturen, dat het in duizend stukjes blaast. Maar zoals wel vaker, is het in de rommelige werkelijkheid allemaal wat ingewikkelder dan in sciencefiction.
Het domweg opblazen van een komeet of planetoïde is waarschijnlijk niet de beste manier, gezien de substantiële hoeveelheid energie die vrijkomt als de brokstukken op aarde inslaan. De dood verspreidt zich dan als regen of vuur in plaats van een enkele immense implosie. De NASA heeft deze optie al min of meer afgeschreven in een rapport uit 2007.
Het echte geheime wapen waarmee we de Apocalyps kunnen afwenden is tijd. Tijdens de bijeenkomst van de AGU werd voorgesteld om een ruimtevaartuig te maken dat zo goed mogelijk waarschuwt voor bedreigen en een raket die klaarstaat om bedreigingen te onderscheppen, waardoor we jaren meer de tijd hebben om te reageren.
Als we tijd genoeg hebben, zouden we een planetoïde die op ramkoers ligt met zachte dwang naar een pad kunnen sturen dat ons voorbijgaat. Hiervoor zouden we kleine raket-boosters kunnen laten landen op het oppervlak, of grote laserstralen gebruiken.
Als de tijd meer dringt – als er bijvoorbeeld een bedreiging opduikt in een blinde vlek – moeten we misschien naar kinetische wapens grijpen, wat erop neerkomt dat we zo’n steen een duw geven met een ‘kanonskogelraket’ zodat hij uit de weg gaat. De andere optie is een kernbom.
In dit scenario geeft de NASA de voorkeur aan een explosie op afstand, zodat het materiaal aan de oppervlakte van de planetoïde verdampt, waardoor hij uit de koers raakt. Maar niets is zeker: in beide scenario’s is dreigt het risico dat de steen versplintert.
Op dit moment is dit allemaal nog toekomstmuziek. We hebben op dit moment voor geen enkele van deze mogelijke oplossingen de technologie paraat. We hebben geen raketten op lanceerplatforms klaarstaan om te reageren op bedreigingen van boven en geen enkele van de duizenden kernwapens die de wereld telt is op de hemel gericht om de mensheid te redden. Zelfs Bruce Willis zou machteloos staan.
Nu we dankzij telescopen in de duisternis kunnen turen om gevaren uit de ruimte te ontdekken die ons bestaan bedreigen, moeten wij als mensen het instrumentarium in gereedheid brengen om onze veiligheid te garanderen. De Amerikaanse wetenschappers hebben er terecht op gewezen dat we ons gedegen moeten voorbereiden om dit onheil af te wenden, zelfs al is de kans erop extreem klein. Tot die tijd zijn we een makkelijk doelwit voor alles wat uit de ruimte op ons afschiet.
Geraint Lewis is hoogleraar astrofysica aan de universiteit van Sydney, Australië