Precies honderd jaar nadat men in Engeland de ‘nieuwe menssoort’ de Piltdown Man ontdekte – bedrog, bleek naderhand – bewijst het Wereldnatuurfonds dat het met nieuwe soorten nog altijd prima jokken is.
Het ANP trapte erin, en dus slikten tal van websites en andere media het voor zoete koek: in de Mekong-delta, in Zuid-Oost Azië, hadden biologen liefst 126 nieuwe soorten ontdekt!
Er volgden foto’s van gifgroene slangetjes met ogen als robijnen, felgekleurde visjes, en van een kikker met ogen als yin-yang-tekens. ‘Wat we hebben ontdekt, lijkt wel uit de ideeëndoos van een sciencefictionschrijver te komen’, voegde een van de biologen toe.
Amsterdamse elektronenmicroscoop maakt onderzoek naar zonnecelmaterialen mogelijk
Met een nieuwe elektronenmicroscoop die ook gewoon licht gebruikt, kunnen Amsterdamse natuurkundigen zien wat er met lichtgevoelige atomen gebeurt.
Terwijl er toch genoeg alarmbellen waren. Zoveel soorten ontdekt je meestal niet tegelijk – je trekt een boomblad opzij, en kijk nou eens: 126 nieuwe soorten! Bovendien hadden de dieren en planten al een mooie Latijnse naam, wat verraadt dat ze al uitgebreid waren bestudeerd, in een taxonomisch vakje gestopt en beschreven in het vakblad Zootaxa, iets dat in de regel jaren duurt.
Wat speurwerk leert dat de slang met de rode ogen dan ook al in 2003 voor het eerst werd opgemerkt en dat het felgekleurde visje al jaren rondzwemt in het betere aquarium.
Rapport
Maar hoe zit het dan wél? Simpel eigenlijk: het WNF wilde gewoon even wat reuring maken.
Een maand geleden begon Laos met de bouw van de Xayaburi-dam, een zeer omstreden, door Thailand betaald project dat de slagader van de natuur in de Mekongdelta zou dichtknijpen. Een rotstreek natuurlijk, om die kikkertjes, visjes en bijzondere orchideeën hun water af te pakken. Dus besloot het WNF maar eens een rapport de wereld in te sturen.
Dat rapport zelf (hier de PDF) is onberispelijk. Daarin staat keurig: het gaat slecht met de Mekongdelta, en kijkt u toch eens wat voor fraais biologen er alleen al in het jaar 2011 ontdekten?
Maar in de samenvatting begint de inkleuring. Opeens is er prominent sprake van ‘newly discovered species’. En zelfs van ‘this year’s 126 new discovered species’, alsof het om 2012 gaat.
Hoe het écht zit, met dat beschrijven in de vakbladen, is intussen verbannen naar een voetnoot. Je hebt een vergrootglas nodig om het te lezen.
Kliekjes
Het persbericht bij het rapport rekt de werkelijkheid weer iets verder op. ‘Bijzondere nieuwe soorten-ontdekkingen in de Mekong’, staat erboven. En dat het hier gaat om niet meer dan een etalage van 126 opgewarmde kliekjes, komt niet meer met zoveel woorden ter sprake. We hebben hier te maken met ‘126 soorten die nieuw zijn ontdekt door wetenschappers in 2011 en die staan beschreven in een nieuw WNF-rapport’, aldus het persbericht.
Het ANP gaat weer een stapje verder: alsof het nieuws is dat gisteren gebeurde. ‘Wetenschappers hebben meer dan 126 plant- en diersoorten ontdekt in de zogeheten Mekong-regio in Zuidoost-Azië’, heet het daar opeens.
En dat is geeneens nieuws. In de Mekongdelta worden jaarlijks gemiddeld 122 nieuwe soorten beschreven. Wat dat betreft is er dus niets nieuws onder de zon: 2011 was een jaar als alle andere.
We leven we in een fluisterwereld vol doorgeefinformatie, een tijdperk van ingestoken berichten en opgestookte vuurtjes. Voor actiegroepen is het net bowlen: rol een bericht de wereld in, en met wat geluk vallen alle kegels om met precies het beoogde kabaal.
