Hoe komen wetenschappers tot dat ene inzicht dat het verloop van hun carrière bepaalt? Daarover vertellen ze in de rubriek Eureka, elk weekend in het AD, verzorgd door de redactie van New Scientist. Deze keer: Esther Aarts, hoogleraar bij het Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour aan de Radboud Universiteit in Nijmegen.
‘Ik vertel natuurlijk niks nieuws als ik zeg dat het brein een uitermate boeiend orgaan is. Zelf zie ik het als het controlecentrum van het menselijke lichaam. Ik doe onderzoek op het grensvlak van biologie, psychologie en hersenwetenschappen, en ben geïnteresseerd in het brein en voeding. Een slecht voedingspatroon kan leiden tot ernstig overgewicht, met onder meer een hoge bloeddruk of cholesterol tot gevolg. Hierdoor is de kans op dementie ook groter.
Ik doe hersenonderzoek met functionele MRI, waarbij we ook altijd een link leggen met het gedrag en cognitie, maar ik onderzoek ook biomedische processen in het lichaam. Dat leidde onlangs tot een groot moment van inzicht.
Ik onderzocht hoe onze hersenen onze voedselkeuzes sturen, en de rol van motivatie en controleprocessen, toen ik betrokken raakte bij onderzoek naar ontstekingen. Het blijkt dat ontstekingen de stof dopamine en je motivatie juist omlaag brengen, zoals bijvoorbeeld ook gebeurt als je griep hebt.
Op dat moment viel echt het kwartje! Ik realiseerde me dat ongezond eten, bijvoorbeeld ultrabewerkt fastfood, en veel vetweefsel hebben, vooral rondom de organen in de buik, beide leiden tot ontstekingen. Dat kan dus ook onze motivatie om moeite te doen om gezond te eten beïnvloeden. Conclusie: de hersengebieden die je nodig hebt om jezelf te motiveren voor gezonde keuzes, worden minder actief door ongezond eten. Zo beland je in een vicieuze cirkel. Fastfood leidt tot meer fastfood.
En ja, ik eet zelf ook bewust en eet bijvoorbeeld veel vezels. Ik word daar heel enthousiast van, vanwege het effect op de darmbacteriën, en die lijken weer een rol te hebben in het functioneren van de hersenen. Bijvoorbeeld via de ontstekingsremmende stofjes die de darmbacteriën aanmaken, met behulp van die vezels.’
Ozempic: van kilokiller naar levenselixer?
Volgens onderzoeken helpt Ozempic behalve bij diabetes en obesitas ook bij astma, alzheimer, alcoholisme en angststoornissen. Hoe zit dat?
