1. Mensen stammen af van de huidige apen.
2. Giraffes kregen lange nekken zodat ze de blaadjes van hoge bomen konden eten.
3. We worden steeds beter dankzij evolutie.
Nee, nee en nee. Dit zijn slechts drie van de talloze misvattingen over de evolutieleer van Darwin, maar het zijn er drie die vaak voorkomen.
Gaan breinchips die onze gedachten koppelen aan machines de mens verbeteren?
Hersenimplantaten die mensen met een verlamming de mogelijkheid geven om computers te bedienen met hun gedachten, ontwikkelen zich snel.
Laten we ze even nagaan. Ten eerste: je voorouder een aap noemen is hetzelfde als je opa een aap noemen. Het is niet waar (en het is ook nog eens niet aardig). We stammen niet af van de apen, maar delen een gemeenschappelijke voorouder met onze harige neefjes en nichtjes. Een soort ‘oeraap’ ontwikkelde zich in drie richtingen, en daaruit ontstond de chimpansee, de bonobo’s en de mens. Opa aap heeft nooit bestaan.
En nee, giraffes kregen geen lange nek zodat ze hoge blaadjes konden eten. Het ondermijnende keyword is in dit geval ‘zodat’. Evolutie heeft geen doel. Met een lange nek kan de giraffe bij hoge blaadjes, dat klopt. Dat verhoogt zijn overlevingskansen en dus de kans nageslacht te produceren. Die krijgen misschien ook een lange nek. Maar het is niet alsof evolutie de langnekkige exemplaren dwong te paren zodat de nieuwe generatie hogere blaadjes kon bereiken. Evolutie is rommelig, ongericht, een loose cannon. Er verandert van alles aan organismes. De enige evolutie-regel is dat de beesten die zich het beste staande houden in de wereld van dat moment de kans krijgen kindjes te maken. Wat meteen punt drie verklaart. We worden niet beter. Maar dankzij evolutie vallen de exemplaren die de huidige wereld niet kunnen doorstaan wel af.
Ik erken dat het lastig blijft. Ik ga zelf vast en zeker regelmatig de mist in als ik ondoordacht over evolutie klets. Het is gewoon verleidelijk te beweren dat we de pootjes kregen omdat we graag het land op wilden. Maar helaas. We glibberden als ongeleid projectiel de zee uit, zonder een meerjarenplan dat generaties lang is doorgegeven.
De makers van How Evolution Works snappen de valkuilen. In het bovenstaande filmpje beschrijven ze helder wat de evolutietheorie betekent. Om het nu eens een keertje goed te begrijpen. Als reminder. Of gewoon, als grappig filmpje met prachtige animaties. Dat maakt How Evolution Works voor iedereen een aanrader.