Bij New Scientist Live op Lowlands gaan prominente wetenschappers met elkaar én het publiek in gesprek over actuele onderwerpen zoals DNA-bewerking, seksegelijkheid en de invloed van muziek op het brein. Zaterdag 17 augustus verzorgen Ellen Laan en Daphne van de Bongardt een knallend potje seksuele voorlichting.
Wat krijg je als je een zwoele zomerzon, dreunende beats en een brede keur aan alcoholische versnaperingen in de mix gooit met duizenden jonge mensen die drie dagen lang op elkaar gepakt zitten op een festivalterrein? Een hormonale cocktail die menig tentje ’s nachts op zijn grondvesten doet schudden, zo luidt het cliché.
De nachthemel wordt een knipperende kermis
Columnist Ans Hekkenberg schilt een appeltje met bedrijven die lomp omspringen met de nachthemel.
Of er nu echt gierend veel festivalgangers zijn die na een lange dag feesten zin hebben om in een krap, zweterig en (met een beetje pech) modderig tentje nog een dampende sekssessie te ondernemen, is de vraag. Dat neemt niet weg dat festivals en seks op het eerste gezicht een goed huwelijk zijn. En dat is weer reden voor wetenschappers op het gebied van seksualiteit om hun expertise mee het festivalterrein op te nemen.
Zo ook tijdens Lowlands 2019, waar hoogleraar seksuologie Ellen Laan (UMC Amsterdam) en socioloog en pedagoog Daphne van de Bongardt (Erasmus Universiteit Rotterdam) op zaterdag 17 augustus vanaf het podium van de Echo met het Lowlands-publiek in gesprek gaan over hoe de wetenschap kan bijdragen aan een fijn seksleven – voor zowel mannen als vrouwen.
Ongelijkheid
Dat laatste klinkt als een vanzelfsprekendheid. Maar meer dan vijftig jaar na de seksuele revolutie van de jaren zestig van de vorige eeuw, bestaat er op het gebied van seksplezier nog steeds ongelijkheid tussen mannen en vrouwen, betoogt Ellen Laan. Om dit te illustreren neemt ze een 3D-clitoris mee het podium op.
‘Maar weinig mensen weten hoe een clitoris er echt uitziet’, zegt ze. ‘Als je mensen deze 3D-clitoris voorlegt en vraagt wat het is, dan krijg je nog het vaakst de reactie ‘klerenhanger’. Een clitoris is veel meer dan alleen het topje aan de buitenkant. Maar als je dat niet weet – als vrouw of als man die met vrouwen vrijt – dan weet je eigenlijk helemaal niet zo goed hoe seksuele stimulatie bij een vrouw werkt.’
Daarnaast gaat Laan graag de strijd aan met een aantal hardnekkige opvattingen die de seksuele ongelijkheid tussen man en vrouw in stand houden. Zo zouden mannen een grotere biologische behoefte hebben aan seks dan vrouwen. De wetenschap laat hier echter geen spaan van heel. Een andere: alleen penetratie telt als ‘echte seks’. Onzin natuurlijk, maar samen kunnen dit soort opvattingen verkeerde verwachtingen scheppen, met een suboptimaal seksleven als resultaat.
Vooral vrouwen zijn hiervan de dupe. ‘Vrouwen trekken op het gebied van seksplezier vaak aan het kortste eind’, zegt Laan. ‘Ze hebben in vergelijking met mannen minder orgasmes, meer pijn en zijn vaker het slachtoffer van seksuele grensoverschrijding.’
Lang leve de wetenschap
Dit klinkt allemaal niet bijster optimistisch, maar gelukkig komt hier de wetenschap om de hoek kijken. Die kan dit soort misverstanden blootleggen en ze uit de wereld helpen. En ook het simpelweg aanpassen van de biologieboekjes op school zou al een slok op een borrel schelen. Er is namelijk een nogal evidente biologische onhandigheid die seksuele ongelijkheid in de hand werkt: het genotsorgaan van de man bungelt buiten zijn lichaam, terwijl dat van de vrouw grotendeels verborgen zit. ‘En toch is de seksuele voorlichting die pubers voorgeschoteld krijgen vooral gericht op penissen’, zegt Laan. ‘In geen enkel biologieboek vind je een adequate beschrijving van de clitoris.’
Socioloog en pedagoog Daphne van de Bongardt benadert seksbeleving vanuit een andere hoek. Zij zoomt niet in op de man-vrouwverschillen die een rol spelen bij seks, maar focust juist op jonge koppels en hoe seksualiteit daarbinnen plaatsvindt. De meeste jongeren hebben namelijk – hoeveel nadruk er in actuele beschouwingen over seks vaak ook ligt op casual seks – toch echt seks binnen een (soort van) relatie. ‘En daardoor zijn sommige dingen een stuk ingewikkelder dan we vaak denken’, zegt Van de Bongardt.
Lieve seks of sexy liefde
Wat, bijvoorbeeld, als een van beide vroeg in de relatie wil stoppen met het gebruik van condooms? Of hoe onderhandel je over plezier binnen een relatie? Kan een vrijpartij ervoor zorgen dat je een conflict sneller oplost, of stel je seks juist uit vanwege dat conflict? ‘Hier weten we nog heel weinig van af. Dat is heel verrassend, raar en problematisch’, zegt ze. Het verzamelen van de wetenschappelijke gegevens die deze vragen moeten beantwoorden, is in volle gang (man-vrouwkoppels van 18-27 jaar kunnen zich nog steeds opgeven voor haar project Lieve seks of Sexy liefde via lsslproject.nl). Van de Bongardt betreedt het Lowlands-podium volgende maand daardoor vooralsnog met meer vragen dan antwoorden. Maar wellicht kan het publiek, al meediscussiërend, alvast een tipje van de sluier helpen oplichten.
Wie op zaterdagmiddag rond kwart over twee op Lowlands rondloopt en even geen zin heeft in snaarstrakke gitaarsolo’s of hypnotiserende hiphopbeats, kan bij de Echo-tent dus terecht voor een potje knallende seksuele voorlichting zoals je die graag zelf op de middelbare school had gekregen. Seks is leuk – als je het een beetje handig aanpakt. En dat geldt voor alle seksen. ‘Mijn boodschap is dat seksueel plezier voor meiden net zo belangrijk is als voor jongens’, zegt Laan. ‘Mannen en vrouwen zijn daarin gelijk.’
Een mooie les om mee te nemen als je twaalf intense festivaluren later tot je eigen grote verbazing met een leuk type richting de tent hobbelt voor een gepassioneerde afterparty met zijn tweeën. Hoewel de kans dat na de eerste tongzoen een middagcollege in de Echo het belangrijkste is waar je op dat moment aan denkt, niet heel groot is. En dat is dan misschien maar goed ook.