Een inslag van een meteoriet of ander kosmisch projectiel kan desastreuze gevolgen hebben. In Doelwit aarde, het nieuwste Pocket Science-boek, beschrijft wetenschapsjournalist Govert Schilling wat ons boven het hoofd hangt. In dit voorproefje: hoe kunnen we een fatale kosmische botsing voorkomen?
Opblazen met een atoombom, zoals in de rampenfilm Armageddon, is niet zo slim. De talloze fragmenten die bij zo’n explosie ontstaan, blijven toch in min of meer dezelfde richting en met de oorspronkelijke hoge snelheid door het zonnestelsel bewegen. Het gevolg is dat de aarde dan niet één grote inslag te verduren krijgt, maar een hele reeks kleinere, met alle gevolgen van dien. Het is handiger om het aanstormende hemellichaam een beetje af te buigen, zodat het de aarde rakelings zal passeren. Zeker als je de inslag al vele jaren van tevoren ziet aankomen, kan een klein zetje al genoeg zijn. Toen sterrenkundigen in december 2004 de aardscheerder Apophis ontdekten, en het er even op leek dat die in 2029 dood en verderf zou komen zaaien, rekenden astronomen al voor dat een minieme snelheidsverandering van slechts een paar micrometer per seconde zou volstaan om die catastrofe te voorkomen.
Zo’n kleine snelheidsverandering kun je bijvoorbeeld realiseren door een projectiel met een enorme vaart op een kleine planetoïde te laten botsen. Dat is precies wat er in het najaar van 2022 gaat gebeuren: dan zal de NASA-ruimtesonde DART (Double Asteroid Redirection Test), die op 24 november 2021 is gelanceerd, op het 160 meter grote kosmische rotsblok Dimorphos te pletter slaan. Door de resulterende baanverandering nauwkeurig te meten, krijgen ruimtewetenschappers een goed beeld van de effecten van zo’n geplande inslag.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Grof geschut
Voor een groter hemellichaam heb je zwaarder geschut nodig. Zo ligt bij het Lawrence Livermore National Laboratory het HAMMER-project op de tekentafel. HAMMER is een hemelse stormram van negen meter lang en met een gewicht van bijna negen ton, die met hoge snelheid op een kleine aardscheerder afgevuurd kan worden. Als je tien jaar waarschuwingstijd hebt, kun je daarmee een object van 90 meter in doorsnee voldoende afbuigen om een inslag te voorkomen. Komt er een groter exemplaar op de aarde af, dan stuur je gewoon tien of twintig HAMMERs op pad. Of vijftig, of honderd. Ja, dat kost enorm veel geld, maar als je er honderd miljoen mensenlevens mee kunt redden, spelen de kosten natuurlijk een ondergeschikte rol.
Er bestaat trouwens wel een goedkopere manier om een kleine planetoïde uit zijn baan te duwen. Plaats gewoon een gigantische raketmotor op het oppervlak. Als een kleine raketmotor een draagraket de ruimte in kan brengen, moet je met een groot exemplaar een complete aardscheerder een piepklein beetje kunnen versnellen of vertragen. Als grondstof voor de raketbrandstof gebruik je dan bij voorkeur het materiaal van de planetoïde zelf: waterstof kan gewonnen worden uit ijs, en zuurstof uit gesteenten. Of je katapulteert gewoon materiaal van het object met hoge snelheid de ruimte in: dat heeft ook een soort raketeffect in de tegenovergestelde richting tot gevolg.
Opties genoeg
Wat ook werkt: een klein gebiedje aan één kant van de planetoïde zo sterk verhitten dat het oppervlaktemateriaal verdampt en de ruimte in vliegt. Het effect is hetzelfde als van een raketmotor op het oppervlak: gas wordt in één richting weggeblazen, waardoor het hemellichaam een heel klein beetje in de andere richting wordt geduwd. Als je met een vergrootglas een stukje papier of een schoenveter in brand kunt steken, kun je ook zonlicht focussen op het oppervlak van een planetoïde met behulp van een grote zwerm satellieten die zijn uitgerust met gigantische lenzen. Een complete vloot laserkanonnen is natuurlijk ook een optie. Of een kernexplosie op kleine afstand van het hemelse projectiel.
Naast deze technieken liggen er nog meer opties op tafel, zoals het inpakken van een aanstormende aardscheerder in reflecterend folie, zodat hij door opvallend zonlicht uit koers wordt gebracht, of een potje kosmisch biljart, waarbij een kleine planetoïde wordt ingezet om een veel groter exemplaar af te buigen. Één ding is duidelijk: als je in de vuurlinie ligt, moet je jezelf zo goed mogelijk verdedigen, anders is je doodvonnis bij voorbaat al getekend. Niets doen is eenvoudigweg geen optie.
