Vanavond is het weer zover: we zetten de klok een uur vooruit en gaan over op de zomertijd. Dat betekent dat we vanaf nu langere, zonrijke avonden kunnen verwachten. Maar daarvoor moeten we wel massaal investeren. We leveren allemaal een uurtje slaap in.
Da’s geen grote ramp, zou je denken. Maar ik ben persoonlijk erg gesteld op mijn slaap. Tijdens een (te) vroege ochtend verander ik ongewild in een chagrijnig monster. En dat brengt me dan toch op de vraag: waarom knoeien we eigenlijk met de klok? Is het nou echt nodig dat ik vannacht een uurtje inlever, en vervolgens boos aan de ontbijttafel zit? Wat hebben we eigenlijk aan de zomertijd?
Laat insecten zoeken en oorlog voeren
De zomer- en wintertijd danken we in feite aan fanatieke avondmensen. Entomologist George Vernon Hudson was er een van. In zijn avonduren speurde Hudson graag naar interessante insecten. Helaas werd het altijd vrij snel donker, wat zijn speurwerk gruwelijk in de weg zat. Hij vond het dus wel handig als de avonden wat langer konden duren. And why not? Hij schreef hij een brief aan een nationale academie (de Wellington Philosophical Society, Nieuw-Zeeland) met het voorstel de klok een beetje te manipuleren.
Oudste menselijke genomen laten zien wanneer we het met de neanderthalers deden
Dankzij de oudste genomen die ooit zijn teruggevonden, weten we wanneer Homo sapiens en de neanderthalers zich met elkaar hebben vermengd.
Hudsons idee sluimerde een tijdlang in de archiefkast, maar kwam pas echt van de grond tijdens de Eerste Wereldoorlog. De oorlogvoerende landen, waaronder Duitsland en later de Verenigde Staten, realiseerden zich toen dat zonrijke avonden ervoor zouden zorgen dat het energieverbruik van hun burgers zou dalen. En dus kon de overheid méér energie in de oorlogsmachine steken. De zomertijd was een feit.
Na de oorlog is het idee simpelweg blijken plakken. Het is immers ook gewoon leuk voor je eigen energierekening als ’s avonds pas laat de lichten aan doet. In de jaren zeventig meldde het Amerikaanse Ministerie van Transport dat de zomertijd succesvol was. Het elektriciteitsverbruik in de VS was dankzij de tijdstunt met 1 procent gedaald.
Zomertijd is duur
Inmiddels gaat die energiebesparende vlieger helaas niet meer op. Zo bekeek econoom Matthew Kotchen in 2006 naar de effecten van de invoering van zomertijd in de staat Indiana (voor die tijd verzette niet heel Indiana de klok, for some reason). Kotchen ontdekte dat de zomertijd een hogere energierekening met zich meebracht: mensen verbruikten juist één procent meer elektriciteit in plaats van minder. Kotchen opperde dat we inderdaad minder lichten laten branden tijdens de zwoele zomeravonden, maar daarentegen zijn we wel langer wakker in de hitte, en dus zetten we massaal de airconditioning aan. Het prijskaartje dat zodoende stiekem aan de zomertijd hing, bedroeg in de hele staat Indiana zo’n 9 miljoen dollar. Oeps.
Nuttig?
Nu dient gezegd te worden dat deze resultaten niet onomstreden zijn. Inmiddels zijn meerdere onderzoeken uitgevoerd. Sommige toonden geen verbruiksverschil aan, en andere lieten een minieme energiewinst zien. Het is dus niet echt duidelijk of zomertijd energie spaart, of juist verspilt.
Bron: wallgiv.com
Is dat reden genoeg om de zomertijd te behouden? Een ander argument vóór het afschaffen van de zomertijd is duidelijkheid (slechts een kwart van de wereld gebruikt momenteel zomer- en wintertijd). Daarnaast brengt dat knutselen met de klok ook gezondheidsrisico’s met zich mee. Het wisselen tussen zomer- en wintertijd zorgt bijvoorbeeld voor een toegenomen risico op hartaanvallen. En in 2012 vertelde chronobioloog Till Roenneberg aan NRC dat zo’n uurtje tijdsverschil wel degelijk een slaaptekort veroorzaakt dat mensen wekenlang teistert voordat ze aan het nieuwe ritme gewend zijn.
Moeilijke ochtend
Als je me het vandaag vraagt, stem ik tégen de zomertijd. Ik hou van mijn slaap (ik hou erg veel van mijn slaap), en ik zal dat dierbare uurtje missen. Ik wil het chagrijnige ochtendmonster niet uitdagen. Daarentegen, als je me het op 26 oktober vraagt, ben ik wellicht weer groot fan van ons vreemde tijdbeleid.. Een extra uurtje in bed is mooi meegenomen.
Tja, voor wie (net als ik) morgen met een suf en boos hoofd wakker wordt, heb ik een simpele oplossing. Bekijk de volgende timelapse-video tien keer, en je komt die zomertijd wel door.