Het is weer tijd voor een komeetfeestje. De ruimtesonde Rosetta van de European Space Agency (ESA) draait nu iets meer dan een jaar om komeet 67P/Churyumov–Gerasimenko heen en op 13 augustus vergezelde ze de komeet in haar baan terwijl deze de zon het dichtst nadert. Dit moment wordt ook wel het perihelium genoemd.
‘Het is een fantastische mijlpaal die door onze Rosetta is bereikt’, zegt ESA-wetenschapper Nicolas Altobelli in een Google Hangout speciaal voor deze gelegenheid. Het is de eerste keer dat een ruimtesonde een komeet van dichtbij volgt terwijl deze van een sluimerende staat naar verhitte activiteit gaat.
Thomas Hertog werkte samen met Stephen Hawking en onderzoekt de oerknal
Tijd en natuurwetten zijn voortgekomen uit de oerknal, in een chaotisch proces van toevalligheden, zegt theoretisch natuurkun ...
Terwijl de komeet dichter naar de zon beweegt, stromen warme gassen van haar oppervlak, zoals in de foto hieronder, gemaakt op 29 juli. Op 12 augustus zag het team ook een enorm felle gasstraal uit het oppervlak komen.
De meest actieve periode van de komeet is de komende paar dagen, wanneer het oppervlak verder opwarmt. De hoeveelheid water die van 67P afstroomt is nu duizend keer meer dan toen Rosetta vorig jaar aankwam, zegt Holger Sierks, die Rosetta’s hoofdcamera in de gaten houdt. ‘Je zou iedere dag tien olympische zwembaden kunnen vullen.’
De uitbarstingen nemen ook komeetmateriaal mee – op 30 juli zag het team een brokstuk, mogelijk een meter groot, van de komeet afvliegen – iets dat nog nooit eerder was waargenomen. ‘Het is geweldig om dat als allereerste te zien’, zegt Sierks.
Zelfs tijdens het perihelium blijven 67P en Rosetta op een veilige afstand van de zon. Ze passeerden de zon op 186 miljoen kilometer afstand, wat nog steeds verder is dan de aarde, die op 150 miljoen kilometer van de zon staat.
Omdat de zon ten opzichte van de komeet van kant is veranderd, heeft het team nu de gehele oppervlakte in kaart kunnen brengen, inclusief gebieden die eerst donker waren. Ze hebben vier van deze gebieden namen gegeven: Anhur, Wosret, Sobek en Kohnsu. Je kan ook zelf de oppervlakte van 67P bestuderen op een nieuwe website van ESA, speciaal gemaakt om het perihelium te vieren.
Joel Parker van het Southwest Research Institute in San Antonio in Texas heeft een drukke maand achter de rug: hij werkt zowel aan Rosetta als aan de New Horizons-missie van Nasa, die in juli langs Pluto vloog. Hij ziet overeenkomsten tussen 67P en de bobbelige maan Hydra van Pluto, die door New Horizons voor het eerst van dichtbij bekeken werd. ‘Het is een avontuur, het is geweldig.’
Maar het is niet alleen maar feest: het Rosetta-team probeert nog steeds contact te leggen met de lander Philae. Er is nu al meer dan een maand geen signaal meer van haar ontvangen. ‘Het baart ons wel zorgen’, zegt Barbara Cozzoni, operations engineer van Philae. De activiteit op de komeet rondom het perihelium maakt het lastig voor Rosetta om dichtbij genoeg te komen om Philae te horen, maar het team blijft hoopvol. Cozzoni: ‘We werken hard om wat informatie te krijgen van Philae.’
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees ook: