De passage van de komeet ISON was enigszins teleurstellend, omdat de voorspelde lichtshow uitbleef. Een volgende komeet is echter alweer in aantocht, en zal in 2014 rakelings langs Mars scheren. Die gebeurtenis zal ronduit spectaculair zijn, beloven sterrenkundigen. Op aarde kunnen we meegenieten dankzij de verslaggeving door marswagentjes van NASA.
Heel even was er sprake van dat een nieuw ontdekte komeet op ramkoers lag met Mars. Berekeningen van het Amerikaanse Marshall Space Flight Center sluiten dat scenario nu uit. Afgezet tegen de astronomisch schaal scheelt het echter maar een haartje of de komeet zou inderdaad inslaan op Mars.
Het gaat om komeet C/2013 A1. De komeet wordt ook wel Siding Spring genoemd, naar de Australische sterrenwacht die de komeet begin dit jaar ontdekte. Volgens de nieuwste berekeningen zal Siding Spring het oppervlak van Mars op een afstand van ongeveer 130.000 kilometer passeren, met een onzekerheidsmarge van 40.000 kilometer (aan weerszijden). De passage zal plaatsvinden op 19 oktober 2014.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Met die geschatte afstand van 130.000 kilometer is de passage van Siding Spring langs Mars een unieke gebeurtenis. Ter vergelijking: komeet ISON passeerde op 1.165.000 kilometer van het zonoppervlak, en zal op 26 december van dit jaar op 64.000.000 kilometer van het aardoppervlak passeren. De komeet die sinds de eerste astronomische waarnemingen het dichtst langs de aarde vloog, in 1770, deed dat nog altijd op een afstand van 3.500.000 kilometer.
Doordat Siding Spring zo dicht langs Mars scheert, zal de passage niet zonder gevolgen blijven. Hoewel de kern van de komeet zelf aan Mars voorbij schiet, geldt dat namelijk niet voor de zogeheten coma van de komeet. De coma is een nevelige wolk van gas die de komeetkern omringt. De diameter van zo’n coma kan oplopen tot 1.000.000 kilometer. Tijdens de passage op 19 oktober 2014 zal Mars zich dan ook in de coma van Siding Spring bevinden. Volgens de berekeningen zal de atmosfeer van Mars op dat moment 1000 tot 10.000 meer ruimtestof bevatten dan er zich normaal gesproken in de exosfeer van de aarde bevindt.
De hoge dichtheid aan ruimtestof kan problemen opleveren voor de satellieten die Mars omcirkelen. Eén van die satellieten, NASA-satelliet MAVEN, is momenteel nog op weg naar Mars maar zal vlak voor de passage van Siding Spring in een baan rondom Mars terechtkomen.
‘Ieder groot deeltje dat met de snelheid van een komeet reist, vormt een potentiële bedreiging voor MAVEN,’ zegt astronoom Bruce Jakovsky van de universiteit van Colorado. Jakovsky, die aan het hoofd van MAVEN project, geeft aan het gevaar serieus te nemen. ‘We zijn bezig het risico te analyseren en bekijken welke maatregelen we eventueel kunnen nemen om dat risico te minimaliseren.’
Behalve risico’s levert de passage van Siding Spring vooral ook mogelijkheden op. Het opbranden van ruimtestof in de atmosfeer van Mars zal een meteoorregen veroorzaken met mogelijk miljoenen vallende sterren per uur. Mars-rovers kunnen die gebeurtenis gaan vastleggen, zowel met foto’s als met radiogolven.
Komeetdeskundige William Cooke, een van de drie onderzoekers van het Marshall Space Flight Center die de baan van Siding Spring hebben berekend, verheugt zich nu al op de foto’s. ‘Als ik de keuze had, zou ik op het moment zelf me maar wat graag op Mars bevinden,’ zegt hij. ‘Het wordt waarschijnlijk de meest heftige meteoorstorm die ooit door de mens is waargenomen.’
William Cooke en zijn collega’s publiceerden hun berekeningen vorige week op de website Science Direct.