Om gezond oud te worden, is voeding sterker dan het sterkste medicijn, stelt arts en onderzoeker Kris Verburgh.
Wat verstaat u onder veroudering?
‘Veroudering is een soort evolutionaire verwaarlozing. Na de optimale voortplantingsleeftijd van dertig jaar beginnen de eerste tekenen al op te treden. Het lichaam takelt af, verzwakt en werkt minder goed, en sterft hierdoor uiteindelijk. Veroudering omvat de processen die ervoor zorgen dat het lichaam op cellulair niveau steeds minder goed functioneert – cellen kunnen zichzelf steeds minder goed onderhouden.’
Waarom zouden we veroudering willen vertragen?
‘Als je daarin slaagt, pak je tegelijkertijd veel verouderingsziekten aan. Dezelfde processen die zorgen voor veroudering, spelen ook een belangrijke rol in verouderingsziekten zoals hart- en vaatziekten, type 2-diabetes en dementie. Dus als je gezond leeft, wat het verouderingsproces kan vertragen, leef je niet enkel langer, maar neemt ook de gezonde levensduur toe.’
'Stel een leeftijdsgrens in voor euthanasie bij psychisch lijden'
We moeten terughoudender zijn met het aanbieden van euthanasie bij psychisch lijden, stelt psychiater Jim van Os. Vooral bij jonge mensen.
En veroudering vertragen kan met de juiste voeding?
‘Voeding is niet de enige, maar wel een belangrijke pijler. Bepaalde voeding bevat bijvoorbeeld stoffen die veroudering kunnen tegengaan. In witte thee, koffie, groente en pure chocolade bevinden zich bijvoorbeeld stoffen die onder andere eiwitsamenklontering, waarvan uit onderzoek blijkt dat het een van de redenen is dat we verouderen, verminderen.’
Wat mogen we eten? En wat moeten we vooral laten?
‘In het Westen worden we continu gebombardeerd met veel en calorierijk voedsel, dat ook veel dierlijke eiwitten en snelle suikers bevat. Die dragen bij aan allerlei verouderingsprocessen. We moeten voornamelijk minder dierlijke eiwitten en koolhydraten eten.
‘Dierlijke eiwitten bevatten zo bijvoorbeeld aminozuren die allerlei verouderingsschakelaars activeren. Ook uit proefdieronderzoek blijkt dat als je ze veel dierlijke eiwitten geeft, ze sneller verouderen. Dat geldt zowel voor gist als voor fruitvliegjes en muizen, en daarom waarschijnlijk ook voor mensen.’
Bent u privé ook altijd met voeding en veroudering bezig?
‘Ik eet gezond. Ik weet dat ik maar één lichaam heb en maar één stel hersenen, en die wil ik zo lang mogelijk intact houden. Ik weet dat voeding het belangrijkste preventieve medicijn is.’
Maar u bent ook een mens. Zondigt u wel eens?
‘Ja, dat kan, als mensen me bijvoorbeeld pralines aanbieden, of een stuk marsepein, dan eet ik dat wel. Maar ik heb bijvoorbeeld al een half jaar geen brood gegeten.’
Er is zo veel gepubliceerd op het gebied van voeding. Hoe kiest u?
‘Ik vind het vooral belangrijk om voeding te benaderen vanuit veroudering. Als je weet waarom we ouder worden en wat de mechanismen zijn die daarbij een rol spelen, kun je al veel gemakkelijker inschatten wat een gezond voedingspatroon of -middel is.’
Wat kunnen we de komende jaren verwachten van het onderzoek rond veroudering?
‘We gaan grote omwentelingen zien op het gebied van mensen langer gezond houden, veroudering vertragen en zelfs omkeren. Dat lijkt sciencefiction, maar veel van die technologie is in ontwikkeling. Met behulp van Crispr – een methode om DNA snel en nauwkeurig te veranderen – zou je bijvoorbeeld bepaalde genen zoals het FOXO3a-gen, een belangrijke regulator van verouderingsprocessen, kunnen aanpassen.
‘Het probleem is dat het heel moeilijk is deze technologieën te laten goedkeuren als medicijn, omdat veroudering niet als ziekte wordt beschouwd. Het medicijn wordt altijd toegespitst op één bepaalde verouderingsziekte, zoals bijvoorbeeld alzheimer.’
En als we veroudering wel als een ziekte gaan zien?
‘Veel toponderzoekers op het vlak van veroudering beschouwen het proces al als ziekte. Een 100 procent overerfbare, 100 procent dodelijke ziekte. Dat iedereen die ziekte krijgt, betekent niet dat het geen ziekte is. Ik denk dat de meeste mensen in de komende decennia dit ook zullen inzien.’
Als we u goed begrijpen, moeten we al op ons dertigste aan de ouderdomsmedicatie?
‘Zeker. In de toekomst zullen gezonde mensen tijdens het ontbijt allerlei preventieve ouderdomsmedicatie innemen, om zo niet enkel langer te leven, maar vooral langer gezond te blijven.’
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees verder: