Astronomen hebben een planeet ontdekt waar vier ‘zonnen’ aan de hemel staan. Daarmee is het de eerste planeet waarvan bekend is dat hij door meer dan twee sterren wordt vergezeld.
De planeet beweegt in een baan om een dubbelster – twee sterren die om elkaar heen draaien. Een stuk verder, buiten de planeetbaan, staat nog een tweetal sterren. Ook hun zwaartekracht beïnvloedt de planeetbaan. Het geheel van vier sterren en de planeet wordt door de onderlinge zwaartekracht bijeen gehouden.
De afstand van de planeet tot de dubbelster waar hij omheen draait is bijna 95 miljoen kilometer. Het tweede paar sterren staat een stukje verder weg: zo’n 150 miljard kilometer. Toch is dit voor astronomische begrippen een schijntje. Om dit te illustreren kunnen we kijken naar ons eigen zonnestelsel. De zon – onze dichtstbijzijnde ster – is 150 miljoen kilometer van ons verwijderd. We kennen echter geen nabije buursterren. De eerstvolgende ster staat maar liefst 270.000 keer zo ver weg als de zon. In het geval van de recent ontdekte planeet is dit anders. De 150 miljard kilometer tussen de planeet en de twee buursterren is slechts 1000 keer de afstand tussen onze aarde en de zon.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Iemand die vanaf de ontdekte planeet naar de hemel tuurt, krijgt dan ook een spectaculair uitzicht op vier ‘zonnen’ aan de hemel. Daarmee lijkt de planeet regelrecht uit een sci-fi-verhaal te komen. De beroemde schrijver Isaac Asimov schreef al in 1941 over de planeet Lagash, waar zes zonnen aan de hemel schitterden. Lagash kende geen donkere nachten, maar of dit ook geldt voor de recent ontdekte planeet is maar de vraag.
Planethunters
Amateurastronomen kwamen de planeet op het spoor dankzij de website planethunters.org. Op deze site kunnen vrijwilligers zoeken naar nieuwe hemellichamen. Dit doen ze door te speuren naar kleine dips in de lichtsterkte van sterren. Zo’n dip komt voor wanneer een planeet voor een ster langs beweegt en tijdelijk wat licht blokkeert. Vrijwillige planethunters Kian Jek en Robert Gagliano kregen dankzij zulke dips de speciale planeet in het vizier. Vervolgens gebruikte een team van professionele astronomen de Keck-telescopen om de gevonden planeet te bekijken. Daaruit bleek dat hij niet door twee, maar vier sterren wordt vergezeld. Om het succes van de website te eren, heet de planeet voorlopig Planet Hunters 1 (of PH1).
PH1 doet astronomen versteld staan. Er zijn tot nu toe slechts zeven planeten bekend die om dubbelsterren draaien. Met zijn extra paar sterren is PH1 de enige bekende planeet met meer dan twee zonnen. ‘De kansen zijn niet gunstig voor het bestaan van zo’n systeem. Alle vier de sterren trekken aan de planeet, wat zorgt voor een heel complex samenspel’, meldt Chris Lintott, die deel uitmaakte van het onderzoeksteam. Dat PH1 dan toch in een stabiele baan beweegt, is dan ook een grote verrassing. ‘Heel verwarrend maar daardoor is de ontdekking ook juist zo leuk’, aldus Lintott.