De ontdekking van een dwergplaneet, die astronomen in 2012 voor het eerst zagen, rekt de grens van het zonnestelsel op. De dwergplaneet blijkt in een onverwachte baan om de zon te draaien.
Bron: Scot Sheppard/Carnegie-Instituut
Het zonnestelsel is een stukje groter dan astronomen tot nu toe aannamen. Een onlangs ontdekte dwergplaneet, genaamd 2012 VP113, draait in een baan om de zon ver achter Pluto en Eris, de verste dwergplaneten die we tot nu toe kennen. Chadwick Trujillo van het Gemini-observatorium op Hawaï en Scott Sheppard van het Amerikaanse Carnegie-instituut volgden de dwergplaneet met hun telescopen en de Dark Energy Camera, een extreem gevoelige camera waarmee wetenschappers zeer diep het heelal in kunnen kijken. Daarmee berekenden ze de baan van de dwergplaneet om de zon. Hun verslag verscheen op 26 maart in het vakblad Nature.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
De afstand tussen 2012 VP113 en de zon ligt tussen de 80 en 452 astronomische eenheden, afhankelijk van waar de dwergplaneet zich in zijn baan bevindt. 2012 VP113 ligt met die afstanden in de binnenste Oortwolk, een gebied in het zonnestelsel dat tussen de 50 en 1500 AE ligt. Een Astronomische eenheid (AE) is de afstand van de aarde tot de zon, en bedraagt 150 miljoen kilometer. Sterrenkundigen vermoeden dat er zich ook objecten in de hypothetische buitenste Oortwolk bevinden, op afstanden verder dan 1500 AE. Dergelijke objecten zijn echter nog niet waargenomen.
2012 VP113 is de tweede dwergplaneet die is ontdekt in de binnenste Oortwolk. De eerste was Sedna, met een diameter van 900 kilometer, die astronomen tien jaar geleden ontdekten. 2012 VP113 is de helft kleiner, met een diameter van 450 kilometer. De ontdekking van 2012 VP113 betekent dat Sedna niet uniek is met zijn positie in de binnenste Oortwolk.
Linda Elkins-Tanton, directeur bij het Carnegie-instituut voor aardmagnetisme, zegt in een persverklaring dat 2012 VP113 een buitengewone ontdekking is. ‘Dit resultaat zorgt voor een herdefiniëring van het zonnestelsel,’ zegt ze.
Wetenschappers hebben verschillende verklaringen voor hoe objecten als Sedna en 2012 VP113 in hun huidige baan zijn terechtgekomen. Een ervan is dat de objecten tijdens de kindertijd van het zonnestelsel zijn weggetrokken door de zwaartekracht van een andere nabije ster. Een andere mogelijkheid is dat grote planeten in het buitenste deel van het zonnestelsel kleinere objecten als Sedna en 2012 VP113 uit hun baan ‘schopten’ en er zo voor zorgden dat dat soort objecten in de binnenste Oortwolk terechtkwamen.
‘In de binnenste Oortwolk bevinden zich mogelijk nog honderden andere objecten als Sedna en 2012 VP113’, meldt Sheppard in een persverklaring. ‘De zoektocht naar objecten in de binnenste Oortwolk moet doorgaan’, zegt hij. ‘Die objecten kunnen ons veel vertellen over hoe het zonnestelsel in het verleden is gevormd.’
Lees verder: