Wij dromen op dit moment misschien van een witte kerst, sommige vogels kunnen een portie sneeuwpret ook wel waarderen. De barmsijs blijkt zelfs tunnels in de sneeuw te maken.
Het begint meestal met één vogel die zich ingraaft in de sneeuw en zo een tunnel maakt. Vervolgens haakt er een aan, en zo verder totdat de hele groep meedoet, met als resultaat een labyrint van tunnels en gootjes.
‘Ik probeer robots te ontwikkelen die ook echt een nieuwe stap maken’
Hoe werkt vliegen? Dat lijkt een simpele vraag, maar voor luchtvaarttechnicus en bioloog David Lentink is het een levenslange zoektocht.
Bernd Heinrich, emeritus hoogleraar aan de University of Vermont, bestudeerde dit merkwaardige gedrag in Maine, Verenigde Staten. Hij observeerde een zwerm van ongeveer 150 barmsijsjes (Carduelis flammea) die tussen november 2012 en februari 2013 minstens 252 gaten en korte tunnels maakten. Zijn bevindingen zijn onlangs gepubliceerd in Northeastern Naturalist.
Waarom de vogels precies doen wat ze doen, is nog steeds een mysterie. ‘Ik heb er veel over nagedacht, maar ik heb geen duidelijke reden kunnen vinden.’ De sneeuwpret lijkt in ieder geval een sociaal aspect te hebben. ‘Als eentje het doet, doen vele anderen het ook.’
Pure pret
Aanwijzingen dat de barmsijsjes op zoek waren naar voedsel heeft Heinirich niet gevonden. Er was geen begroeiing in de buurt van de tunnels. Het is ook onwaarschijnlijk dat ze aan het baden waren, aangezien ze schoon waren. Het leek er ook niet op dat ze ergens voor scholen. Was het dus puur sneeuwpret om het spel? ‘Spelen wordt gedefinieerd als gedrag zonder direct nut, dus in die zin is het inderdaad puur spel.’
Op de Noordpool, waar de vogels thuishoren, heeft het misschien wel een functie: beschutting tegen de kou. Door de nacht door te brengen in een tunnel, overleven ze de koude nachten van de toendra. In Maine maakt dat ze kwetsbaar voor roofdieren als kortstaartspitsmuis en lopen ze daarmee het risico ingesloten te raken.
Overnachten onder een donsachtige sneeuwdeken is op de Noordpool een stuk veiliger: daar vriest het zo hard dat de sneeuw luchtig blijft. In Maine wil de sneeuw nogal eens deels ontdooien door temperatuurschommelingen, en vervolgens weer bevriezen. Vogels die zich ingegraven hebben zijn dan gevangen in een ijskorst.
Het feit dat de barmsijzen in Maine niet onder de sneeuw overnachten, doet vermoeden dat ze het risico niet willen nemen. Heinrich: ‘Misschien zien ze in dat het bos hier niet de toendra van de Noordpool is. En wellicht hebben ze het niet koud genoeg of te weinig honger om zich een nachtje in een tunnel te wagen.’
Lees ook: