Het is tijd om iedereen genetisch te modificeren. Het moet maar eens afgelopen zijn met het opleggen van grenzen aan de genetische vooruitgang, betoogt Michael Le Page.
Wil je zien hoe een genetisch gemodificeerd mens eruit ziet? Kijk maar in de spiegel. Jij bent het resultaat van een experiment dat jouw DNA op tenminste 50 plaatsen willekeurig heeft aangepast.
Mondscan kan tongkankerpatiënten met een spraakstoornis helpen
Met een volgsysteem van tong, lippen en kaak, legt taalwetenschapper Thomas Tienkamp de basis om mensen met spraakstoornissen beter te laten spreken.
Geen enkele ethische commissie zou zoiets gevaarlijks goedkeuren. Maar in dit geval is het prima omdat de natuur het doet. En de natuur is goed, toch? Het is geen bezwaar dat sommige kinderen een verschrikkelijk pijnlijke dood sterven doordat ze worden opgezadeld met wrede en fatale mutaties. En het is ook geen bezwaar dat zo’n beetje iedereen weleens de nadelen voelt van dit ongecontroleerde experiment waar talloze generaties al aan deelnamen.
Wat als we dit nu eens halt toe kunnen roepen? In zekere zin zijn we daar al mee begonnen. Er bestaan al screenings voor aanstaande ouders die zeker willen zijn dat hun kinderen niet de de ziekte van Tay-Sachs krijgen, een wrede genetische aandoening. En recenter zijn we begonnen met het screenen van embryo’s bij IVF behandelingen wanneer we weten dat de natuur de kinderen mogelijk zal opzadelen met een of meerdere nare uitkomsten van haar experiment.
Onlangs heeft het Britse parlement gesteld dat baby’s genetisch materiaal van drie ouders mogen hebben. Zo kunnen beschadigde genen vervangen worden door goedwerkende versies. Die worden vervolgens doorgegeven aan de volgende generaties zodat we eindelijk de keten van overerfbare aandoeningen doorbreken. Fantastisch! Deze vorm van genetische manipulatie – pardon, ‘mitochondriale donatie’ – leidt tot de geboorte van gezonde kinderen en maakt een einde aan heel veel leed.
Feit is wel ook dat tegenstanders gelijk hebben: dit is een stap in de richting van het sleutelen aan de rest van ons genoom. Laten we de argumenten eens bekijken.
Taboes overwinnen
Het eerste is dat het vervangen van mitochondria geen probleem is omdat ze slechts 37 van de in totaal grofweg 23.000 menselijke genen bevatten. Dat klopt, maar genetisch gemanipuleerde planten en dieren hebben ook maar één of twee gemodificeerde genen. Wanneer het geen probleem is om die genen te vervangen als het maar om een klein aantal gaat, kun je grotere aanpassingen op dezelfde manier goedpraten.
Maar het punt is dat deze 37 genen helemaal geen invloed hebben op het uiterlijk of de persoonlijkheid van kinderen, stellen mensen dan. De enige invloed van mitochondriaal DNA is op onze energieproductie, stellen voorstanders. Prima. Maar de meeste van onze 23.000 genen zijn betrokken bij fundamentele processen zoals celdeling en hebben voor zover we weten ook geen enkele invloed op ons karakter. Wanneer we die logica volgen is het bij het merendeel van onze genen dus geen enkel probleem om eraan te sleutelen.
Natuurlijk is het vervangen van kapotte mitochondria, losse organellen in de cel, relatief simpel en – denken we – veilig. Genen vervangen of aanpassen in de celkern is veel lastiger. Daarvoor moet je DNA aanpassen door gedeelten te knippen en plakken, de zogeheten recombinant-DNA-techniek. Die techniek is nog niet veilig. Het zou verkeerd zijn om dat op basis van de huidige technologie op mensen uit te proberen.
Maar onze technologie verandert met adembenemende snelheid. We worden steeds beter in het aanpassen van DNA met behulp van gemakkelijkere en preciezere technieken. We kunnen zelfs nagaan of die veranderingen goed zijn gegaan doordat we sequenties van het gehele genoom kunnen maken. Het zou daarom kunnen dat we over enkele tientallen jaren wel op veilige wijze ons genoom kunnen aanpassen met behulp van recombinant-DNA-techniek.
Zelfs zonder de historische en religieuze tegenwerpingen blijft dergelijke kiembaanmanipulatie voor veel mensen echter taboe. Zij beschouwen het genoom als iets waar we niet aan mogen sleutelen. In werkelijkheid is ons genoom echter een rommeltje.
Eerlijkere wereld
Ieder van ons erft een verzameling nadelige mutaties. Misschien loop je wel meer kans op hartaandoeningen, bepaalde vormen van kanker, dementie, psychologische problemen of blind- of doofheid op hoge leeftijd. En jouw kinderen, hun kinderen en al hun nakomelingen zullen dat soort mutaties erven. En daar krijgen ze nieuwe mutaties bij die ontstaan dankzij foutjes van de natuur. Nu hebben we eindelijk de mogelijkheid om onszelf te bevrijden van vier miljard jaar hersenloze evolutie.
Natuurlijk, aan kiembaanmanipulatie kleven gevaren. Zo zou de techniek gebruikt kunnen worden voor verkeerde doeleinden of zo duur kunnen zijn dat alleen de rijken der aarde er toegang toe hebben. Maar al te veel zorgen zijn overdreven. We kunnen bijvoorbeeld geen nieuwe Einsteins fabriceren al zouden we dat willen, omdat we ondanks vele pogingen geen genetische afwijkingen hebben gevonden die merkbaar invloed hebben op iemands intelligentie. Maar we kunnen wel een einde maken aan een enorme hoeveelheid leed. En als de techniek voor iedereen toegankelijk is, dan zou genetische manipulatie de wereld zelfs een stuk eerlijker kunnen maken.
We kunnen het veel beter doen dan hersenloze evolutie. Zodra het veilig kan, moeten we dat direct doen. Dat zijn we aan onze kinderen verplicht.
Lees ook: