Brussel (B) – Eurocommissaris voor wetenschap Philippe Busquin vraagt aandacht voor de relatie tussen wetenschap en maatschappij. In een discussiestuk dat hij verstrekte aan de diverse wetenschapsministers laat hij zijn gedachten hierover gaan.


Busquin signaleert een dubbelzinnigheid in de houding van Europeanen ten opzichte van wetenschap. Enerzijds hebben ze steeds hogere verwachtingen van de wetenschap, dat nieuwe technologieën bijdragen aan een hogere levenskwaliteit. Anderzijds groeit het wantrouwen ten opzichte van nieuwe technologieën. Vier thema’s die aan de orde komen in Busquins discussiestuk ‘Science, society and the citizen in Europe’, moeten ertoe leiden dat de Europese maatschappij de wetenschappelijke en technische vooruitgang beter kan benutten.

De eurocommissaris vindt het hoog tijd voor een breed maatschappelijk debat over de rol van de wetenschap in de samenleving. “In het huidige Europa heeft de relatie tussen wetenschap en maatschappij iets tegenstrijdigs. Europeanen verwachten veel van wetenschap, maar diverse recente zaken – zoals de gekkekoeienziekte – tonen hoe moeilijk het is om met wetenschappelijke kennis om te gaan. Er is een grote behoefte om dergelijke vragen te bespreken met de mensen in een taal die zij kunnen begrijpen.” Op regionaal, nationaal en Europees niveau moeten nieuwe maatregelen de kloof tussen wetenschap en maatschappij verkleinen.

De vier thema’s in het discussiestuk zijn:
1. Nieuwe relaties tussen wetenschap en maatschappij. Busquin stelt dat nieuwe relaties nodig zijn die recente ontwikkelingen in wetenschap, techniek en maatschappij weerspiegelen.
2. Onderzoek dichter bij de maatschappij brengen. Het is nodig om onderzoeksbeleid aan te passen aan relevante doelen voor de maatschappij. Een van de meest duidelijke voorbeelden betreft de noodzaak om het principe van duurzame ontwikkeling te onderschrijven, zowel wat betreft milieu en economie, als sociaal.
3. Gebruik van wetenschappelijke en technologische vooruitgang. Hoe moet men omgaan met risico’s van menselijke origine die, in toenemende mate, op korte termijn onzichtbaar en onwaarneembaar zijn? Daarbij valt te denken aan bijvoorbeeld genetische modificaties, maar bijvoorbeeld ook alle ophef van het voeren van vee met dierlijk afval. Het discussiestuk noemt manieren voor het toepassen van het voorzichtigheidsbeginsel, het toepassen van expertise en het herkennen van het belang van ethische vragen.
4. Versterken van de dialoog tussen wetenschap en maatschappij. Het vierde thema betreft de ontwikkeling, met name op Europees niveau, van nieuwe vormen waarop onderzoekers, experts, politici, industriëlen en individuen van gedachten kunnen wisselen over wetenschap.

Erick Vermeulen