Het is zelden de eerste tumor die doodt. Van alle kankersterfgevallen in de wereld, is negentig procent terug te voeren op terugkerende tumoren of uitzaaiingen. Immunologe Damya Laoui (1985) heeft een mogelijk ‘vaccin’ tegen uitzaaiingen gevonden. Binnen in tumoren zelf.
Bevatten tumoren daadwerkelijk heilzame bestanddelen?
‘Jazeker. In tumoren zitten niet alleen kankercellen. Ze bevatten ook verschillende soorten immuuncellen. Dendritische cellen bijvoorbeeld, die normaliter een antikankerwerking hebben. Alleen wordt hun werking binnenin de tumor onderdrukt.’
Kunnen we die werking op een of andere manier bevorderen?
‘Dat helaas niet, maar we hebben wel iets anders ontdekt: een methode om die dendritische cellen te isoleren en vervolgens op te zuigen uit de tumor. Daarna kunnen we ze als een soort vaccin terug spuiten in het bloed van de patiënt.’
‘De mooiste dingen ontdek je door er niet specifiek naar te zoeken’
Medisch bioloog Yvette van Kooyk wil het immuunsysteem leren kankercellen aan te vallen door hun suikerjas-vermomming weg te knippen.
Wat voor effect heeft dat?
‘We hebben dat getest bij muizen die aan kanker leden. Bij hen kwamen geen enkele uitzaaiingen meer voor, noch nare bijwerkingen of complicaties zoals je bij chemotherapie wel ziet.’
Werkt het bij mensen ook zo effectief?
‘Dat is wel onze verwachting. We zijn nu verschillende experimenten op touw aan het zetten. Helaas duurt het administratieve proces vrij lang. Ook de experimenten zelf zullen nog jaren in beslag nemen. Ik word er een beetje ongeduldig van, want deze methode heeft zo veel potentie!’
Zou dit vaccin ook als een algemeen preventief kankervaccin kunnen werken?
‘Nee. Dendritische cellen hebben als voornaamste taak om lichaamsvreemde cellen aan te vallen. Als je ze in een ander lichaam stopt, dan werken ze niet langer heilzaam. Bovendien moet je zelf daadwerkelijk eerst een tumor hebben gehad voordat de dendristische cellen uit die tumor effectief ‘getraind’ zijn om mogelijk toekomstige uitzaaiingen onschadelijk te maken.’
Oké, duidelijk. Droomde u vroeger eigenlijk van dit soort ontdekkingen doen?
‘Ik wilde absoluut al heel lang iets in de geneeskunde doen, maar dokter worden leek me emotioneel zwaar. Ik zag op tegen de gedachte om slechtnieuwsgesprekken te moeten voeren, of patiënten te zien overlijden. Je gaat je toch hechten aan patiënten, dat zie ik nu ook bij artsen om mij heen. Daarom vind ik het heel mooi dat ik nu vanuit het lab mensen toch kan helpen genezen.’
Mis niet langer het laatste wetenschapsnieuws en meld je nu gratis aan voor de nieuwsbrief van New Scientist.
Lees verder: