Het menselijk onderbewustzijn kan complexere taken aan dan voorheen gedacht. Zonder dat we het in de gaten hebben, lossen we sommen op en lezen we teksten.
Sommige mensen gruwelen bij het idee van een wiskundige som, maar het onderbewustzijn lijkt zo’n uitdaging prima aan te kunnen. Dat ontdekte de Israëlische breinwetenschapper Ran Hassin. Eerdere onderzoeken lieten zien dat de mens onbewust een woord of getal kan herkennen, maar Hassin was benieuwd of het onderbewustzijn ook complexere taken aankan.
Voor zijn onderzoek onderwierp hij proefpersonen aan continuous flash suppression. Daarbij verscheen voor het linkeroog van een vrijwilliger bijvoorbeeld een rekensom. Ondertussen zag het rechteroog een wisselende reeks kleurrijke vormen. Omdat de flitsende beelden de aandacht opeisten, bereikte het sommetje het bewustzijn niet.
‘Depressie zit niet alleen in het hoofd, maar in het hele lichaam’
Psychiatrisch epidemioloog Brenda Penninx onderzoekt het verband tussen mentale en lichamelijke gezondheid.
Sommen en zinnen
De rekensommen bestonden uit drie cijfers. Nadat de som verdween, verscheen voor beide ogen één getal. De proefpersoon moest dit getal hardop zeggen. Het bleek dat de deelnemers veel sneller het getal opnoemden wanneer het de uitkomst van de som was. Dat laat zien dat ze onbewust de som al hadden opgelost, zodat ze klaar stonden om het juiste antwoord te geven. Als het linkeroog bijvoorbeeld 8+4-7 zag, reageerden deelnemers sneller op een 5 op het scherm, dan op een 2.
Tijdens een tweede experiment verschenen korte zinnen voor het linkeroog. Zodra de deelnemer de zin bewust zag, moest hij dit aangeven. Het bleek dat onlogische zinnen sneller de aandacht grijpen. Deelnemers zagen bijvoorbeeld zinnen als ‘Ik drink de koffie’ minder snel als ‘Ik strijk de koffie’. Volgens de onderzoekers is dat een teken dat ook zinnen onbewust al waren verwerkt.
Volgens psycholoog François Ric, die geen deel uitmaakte van het onderzoek, is Hassins vondst groot nieuws. ‘Deze studie laat zien dat mensen onbewust complexe taken kunnen uitvoeren. Dat kan de manier veranderen waarop we denken over onze hersenen en bewustzijn’, verklaart Ric op de website van New Scientist.
De volgende keer dat je een rekensom ziet, hoef je dus niet te schrikken. Of je de uitkomst nou weet of niet, je onderbewustzijn heeft het probleem allang opgelost.