Ontmoet de sterren die weigeren te sterven. Astronomen hebben vier sterren ontdekt die hun kosmische explosies hebben overleefd en nu met een noodvaart door de Melkweg racen. Twee van die sterren zullen uiteindelijk uit ons sterrenstelsel ontsnappen.

De eerste van deze kosmische snelheidsduivels, LP 40-365, kwam in 2017 aan het licht. Nu heeft Roberto Raddi van de Friedrich-Alexander-Universität Erlangen-Nürnberg in Duitsland in gegevens van de Gaia-ruimtetelescoop en de Sloan Digital Sky Survey nog eens drie vergelijkbare sterren ontdekt.

Alle vier zijn het witte dwergsterren die de overlevenden zijn van een vreemd soort supernova – de ontploffing die een zware ster aan het einde van zijn leven ondergaat. De gekke supernovasoort is in 2013 ontdekt en kreeg toen de naam ‘type Iax’.

Gaan we buitenaards leven ontdekken op ijsmanen?
LEES OOK

Gaan we buitenaards leven ontdekken op ijsmanen?

De ruimtevaartorganisaties NASA en ESA spenderen momenteel miljarden aan missies naar de ijsmanen rond de planeten Jupiter en Saturnus.

Iax-ontploffingen zijn veel zwakker dan de bekende type Ia-supernovae. Bij beide soorten explosies gaat het om dubbelsterren: sterren die met z’n tweeën om elkaar heen draaien. Een van de twee sterren is een witte dwergster die materiaal van zijn partner steelt totdat hij opzwelt en ontploft. Bij een Type Ia-ontploffing blijft er niets van de exploderende ster over, maar bij het Iax-type blijven de sterresten intact. De grote ‘kick’ van de explosie slingert de ster met een grote snelheid de ruimte in.

Een witte dwerg steelt materiaal van zijn partner totdat hij opzwelt en ontploft. Beeld: NASA
Een witte dwerg steelt materiaal van zijn partner totdat hij opzwelt en ontploft. Beeld: NASA

Asresten

De drie sterren die het team van Raddi heeft gevonden, hebben allemaal vreemde samenstellingen. Sterren bestaan over het algemeen uit grote hoeveelheden waterstof en helium. De drie gevonden sterren lijken deze elementen niet bij zich te dragen. Wel zitten ze tjokvol zwaardere elementen zoals neon, zuurstof en magnesium. De zwaardere elementen zijn een soort asresten die zijn overgebleven na de nucleaire explosie, zegt Raddi.

‘Het is alsof [deze sterren] supernova probeerden te gaan, maar het net niet helemaal haalden’, zegt Ashley Pagnotta van het College of Charleston in South Carolina. ‘Ze baanden zich een weg door de vlammen en kwamen er aan de andere kant weer uit.’

Weirdo’s

Deze vreemde sterren helpen ons niet alleen om vreemde supernovae te begrijpen, maar ook om juist de gebruikelijke Ia-explosies te doorgronden. ‘Het blijkt vaak dat het bestuderen van de weirdo’s je informatie geeft over de ‘normale’ varianten’, zegt Pagnotta. ‘Objecten die de regels niet volgen, helpen je definiëren wat de regels zijn.’