Diemen (NL) –De Food and Drug Administration in de VS zet naast ciprofloxacine een tweede antibioticum in voor de behandeling van mensen die met de miltvuurbacterie in contact zijn gekomen. Ciprofloxacine en doxycycline pakken de bacterie op verschillende manieren aan.

De angst voor de antraxbesmetting via poeder in enveloppen maakt voor farmareus Bayer het voorbije jaar nog een beetje goed. Het antibioticum ciprofloxacine van de fabrikant is een sinds 1987 toegelaten breedspectrumantibioticum. Artsen schrijven het voor tegen miltvuurbesmetting via de longwegen. Bayer heeft de productie van dit miltvuur-antibioticum inmiddels verhoogd. Eerder dit jaar werd het bedrijf flink getroffen toen het een anticholesterolmedicijn van de markt moest halen.
Ciprofloxacine behoort tot de klassen van fluorochinolonen. Het dringt snel door vanuit de bloedvaten naar de omliggende weefsels en lichaamsholten. De werking van dit antibioticum berust op de remming van de bacteriële DNA-synthese. Het frustreert het eiwit dat zorgt voor het oprollen en afwikkelen van DNA, DNA-gyrase. Uiteindelijk sterft de bacterie. Bij rhesusapen is uitgebreid nagegaan welke dosis vereist is teneinde de miltvuurinfectie te bestrijden. Een kuurtje duurt zestig dagen.
Zoals met veel medicijnen, zijn er wel bijwerkingen. Zo heeft het middel een nadelig effect op het kraakbeen. Bij volwassenen kan met name de achillespees na langdurig gebruik van het middel problemen geven. Het wordt gewoonlijk ook niet toegediend aan vrouwen die zwanger zijn of een kind zogen, omdat het middel bij de vrucht of het kind gewrichten kan beschadigen. Bij uitzondering heeft de FDA ciprofloxacine als middel tegen de miltvuurbacterie goedgekeurd voor toediening aan jongeren. Overigens schrijven artsen dit antibioticum doorgaans voor bij chronische ontstekingen veroorzaakt door andere bacteriën, bijvoorbeeld in de urinewegen, de prostaatklier of de longen.

Medio oktober keurde de FDA ook het antibioticum doxycycline goed voor de behandeling van mensen die met de miltvuurbacterie (Bacillus anthracis) in aanraking zijn gekomen. Doxycycline werkt op een andere manier. Het behoort tot de familie van de tetracyclinen. Het verstoort de eiwitproductie in de bacteriecel. Het bindt aan een onderdeel van het ribosoom (30S-subeenheid) waardoor transfer-RNA niet meer kan binden. Doxycycline is een van de meest toegediende antibiotica, onder meer bekend onder de naam Diclofenac. Het kan ook na een tekenbeet de ziekte van Lyme voorkomen, en wordt ingezet als antimalariamiddel. In tegenstelling tot ciprofloxacine, heeft de FDA doxycycline aanbevolen tegen de antraxbacterie na infectie via zowel de luchtwegen als de huid.

Erick Vermeulen