Termieten slaan bij gevaar met hun kop op de grond om het alarm te klinken voor hun soortgenoten. De timmerende kopjes zorgen voor trillingen in de grond die over een grote afstand kunnen reizen.
Om een alarmtrilling te veroorzaken, moeten de termieten tien tot twintig keer per seconde met hun kop tegen de grond slaan. Wetenschappers observeerden het opmerkelijke gedrag bij termieten in Zuid-Afrika.
Termieten leven vaak in grote termietenheuvels, waarin ze complexe gangensystemen bouwen. Hun huis biedt ze niet alleen bescherming, maar ook voedsel: werksters onderhouden in hun gangen schimmeltuinen, waarmee ze de kolonie voeden. Daarnaast bewaken soldaat-termieten de kolonie tegen roofdieren zoals aardvarkens en schubdieren.
Frans de Waal (1948-2024): ‘Zo speciaal zijn wij mensen niet’
Primatoloog Frans de Waal is op 14 maart 2024 overleden. In juni 2019 interviewde New Scientist De Waal. De les die hij meegaf: ‘zo speciaal zijn wi ...
Wanneer een roofdier de kolonie bedreigt, waarschuwen termieten elkaar voor het gevaar. Hoe ze dat doen, was nog niet helemaal bekend, totdat onderzoekers de gangen van de termieten openbraken en direct een hogesnelheidscamera op de beestjes richtten.
Headbangen
Ze zagen dat de soldaten snel met hun hoofden tegen de grond sloegen. De trilling die zo ontstond was tot wel veertig centimeter verderop te merken. Soldaten die het signaal ontvingen, begonnen ook zelf te headbangen om het signaal nog verder te verspreiden. Het signaal reisde daardoor met een snelheid van 1,3 meter per seconde door de termietenheuvel.
De onderzoekers bekeken zowel de termietsoort Macrotermes als Odontotermes. Ze zagen de eerste soort zo’n 11 kopstoten per seconde maakte, terwijl de Odontotermes tot wel 19 slagen per seconde bereikten.