Een nieuwe bloedtest voorspelt of mensen met milde geheugenproblemen binnen een jaar de ziekte van Alzheimer krijgen. De test is 90 procent nauwkeurig en kan alzheimeronderzoekers helpen bij de zoektocht naar behandelingen voor de ziekte.

Onderzoekers kunnen met een bloedtest naar eiwitten voorspellen wie binnen een jaar de ziekte van Alzheimer zal krijgen. Dat schrijven onderzoekers deze week in het vakblad Alzheimer’s & Dementia.

Tot nu toe schoten onderzoeken naar medicijnen voor alzheimer tekort. Een belangrijke tekortkoming was dat onderzoekers medicatie toedienden op een moment waarop verdere achteruitgang niet meer te stoppen was. De nieuwe bloedtest gaat mensen met milde geheugenproblemen testen op hun waarschijnlijkheid om alzheimer te krijgen. Die mensen kunnen goede proefpersonen zijn om medicijnen te vinden die de ziekte kunnen stoppen.

‘Depressie zit niet alleen in het hoofd, maar in het hele lichaam’
LEES OOK

‘Depressie zit niet alleen in het hoofd, maar in het hele lichaam’

Psychiatrisch epidemioloog Brenda Penninx onderzoekt het verband tussen mentale en lichamelijke gezondheid.

Een bloedtest kan voorspellen of mensen in de toekomst alzheimer k rijgen. Bron:
Een bloedtest kan voorspellen of mensen in de toekomst alzheimer k rijgen.
Bron: Wikimedia Commons

‘De bloedtest is een grote stap voorwaarts’, zegt medisch microbioloog Ian Pike van Proteome Sciences-instituut die meewerkte aan het onderzoek. ‘Het belangrijkste is nu om de juiste patiënten te kunnen testen in onze klinische studies. Dan kunnen we kijken of de medicijnen de symptomen van alzheimer terugdringen.’

Een gevreesde diagnose

‘Deze bloedtest is een technisch hoogstandje’, zegt Eric Karran, onderzoeksdirecteur bij Alzheimer’s Research UK. Hij blijft wel voorzichtig in het gebruik van de test buiten klinische studies. Van elke tien mensen die de test ondergaan, is er een die het verkeerde resultaat krijgt. ‘De ziekte van Alzheimer is een gevreesde diagnose, dus we moeten voorzichtig zijn met die diagnose, vooral omdat er geen medicijn is’, zegt hij.

De onderzoekers zeggen dat voorzichtigheid geboden is totdat ze langere klinische studies hebben uitgevoerd. ‘Veel andere veelbelovende bloedtesten leidden uiteindelijk tot niets, dus we moeten onze resultaten nog meerdere malen bevestigen’, zegt neurowetenschapper Simon Lovestone, die ook aan het onderzoek meewerkte.

Neurowetenschapper Abdul Hye, de hoofdonderzoeker, en zijn collega’s analyseerden 26 eiwitten in bloed van 1148 mensen. Daarvan hadden 476 de ziekte van Alzheimer, 220 hadden milde geheugenproblemen en de overige 452 waren gezonde ouderen. De helft van de mensen uit individuele groepen kreeg ook een MRI-hersenscan.

Meer aanwijzingen

Het onderzoeksteam ontdekte dat 16 eiwitten een sterk verband hadden met afgestorven zenuwcellen en weefsel bij hersenen van mensen met milde geheugenproblemen of alzheimer. Verdere analyse toonde aan dat tien van die eiwitten kunnen voorspellen of mensen met milde geheugenproblemen binnen een jaar alzheimer zouden ontwikkelen. Sommige van die tien eiwitten hebben ook verbanden met tau- en amyloïde-eiwitten. Tau-eiwitten zorgen voor geheugenverlies en amyloïde-eiwitten die zenuwverbindingen aanmaken, worden bij alzheimerpatiënten massaal afgebroken.

De hersenen van alzheimerpatiënten (rechts) krimpen door de afbraak van zenuwverbindingen en hersenweefsel. Bron: Wikimedia Commons
De hersenen van alzheimerpatiënten (rechts) krimpen door de afbraak van zenuwverbindingen en hersenweefsel.
Bron: Wikimedia Commons

Ook van andere bloedtesten beweerden wetenschappers dat ze de ziekte van Alzheimer konden voorspellen. Howard Federoff van de Geogetown University in Washington publiceerde in maart van dit jaar een onderzoeksverslag van zo’n test. Die test gebruikt bloedwaarden van tien vetten om met een nauwkeurigheid van 96 procent te voorspellen of mensen binnen twee of drie jaar alzheimer krijgen.

De onderzoekers van de nieuwe bloedtest beweren echter dat hun test geschikter is voor klinische studies. De nieuwste test gebruikt vrij simpele technologie om eiwitten in het bloed te meten. Vetwaarden in het bloed analyseren is een stuk ingewikkelder.

Met een ziekte als alzheimer, waar geen geneesmiddel voor is, is het de vraag of mensen wel willen weten dat ze het krijgen. Lovestone denkt van wel. ‘Mensen komen met geheugenproblemen naar mij toe en willen weten wat er met hun aan de hand is. Het akelige is dat ik die mensen moet zeggen: kom na een jaar maar terug, dan zal ik je vertellen of je dementie hebt of niet’. Ook Pike zegt dat het goed is als mensen weten of ze in de toekomst alzheimer krijgen. ‘Ik denk dat het mensen meer duidelijkheid geeft over wat de toekomst zal brengen zodat ze zich kunnen voorbereiden op het onvermijdelijke.’

Lees ook: