Een schildpad die 155 miljoen jaar geleden rondscharrelde, is waarschijnlijk platgetrapt door een reusachtige dinosaurus. Dat concluderen paleontologen op basis van het fossiel van de geplette schildpad.

Het fossiel van de zeeschildpad werd in 2007 gevonden in Zwitserland, toen door de aanleg van een snelweg veel fossielen aan het licht kwamen. Het beest leefde gedurende de late Jura – tijdens de hoogtijdagen van de dinosauriërs, toen grote, langnekkige Sauropoda het landschap domineerden.

De meeste schildpadden uit die tijdsperiode worden gevonden in zeesedimenten, maar deze schildpad lag op het land. ‘Het gaat om een wad, waarin we voornamelijk voetafdrukken en sporen van dinosauriërs hebben gevonden’, zegt paleontoloog Christian Püntener, die voor het Zwiterse kanton Jura de fossielen bestudeert. De vondst van de schildpad is belangrijk, zegt hij, omdat er voorheen geen bewijs was dat zeeschildpadden zich gedurende het juratijdperk op het land waagden.

Eveline Verhulst doet al 18 jaar onderzoek naar geslachtsbepaling bij insecten: ‘Ik was meteen verkocht’
LEES OOK

Eveline Verhulst doet al 18 jaar onderzoek naar geslachtsbepaling bij insecten: ‘Ik was meteen verkocht’

Moleculair bioloog Eveline Verhulst doet baanbrekend onderzoek naar geslachtsbepaling bij de sluipwesp en andere insecten en ...

De schildpad lag op zijn rug, wat erop wijst dat hij op het wad vast kwam te zitten en daar gestorven is, zegt Püntener. Het is niet duidelijk wat de schildpad daar deed. Misschien was het beest aan land gekomen om eieren te leggen, zoals hedendaagse zeeschildpadden dat doen. Het is echter niet duidelijk of het dier een mannetje of een vrouwtje was. En als het wad inderdaad een kraamkamer was voor zeeschildpadden, zouden er meer schildpaddenfossielen verstopt moeten liggen.

Lijk geplet

Het meest opvallende aan de schildpad is dat het fossiel buitengewoon plat is. Van opzij gezien ligt een groot deel ervan zichtbaar lager in de rotsen dan de rest. ‘Het centrale deel van de schelp is ten opzichte van het achterste deel naar beneden geduwd’, zegt Püntener. Dit lijkt erop te wijzen dat een zwaargewicht het schild heeft verpletterd.

De gesteentelagen waarin het schild lag, bevatten ook veel voetafdrukken van dinosauriërs. Het ingedrukte deel van het schildpaddenfossiel ligt 7,5 centimeter onder de rest. Dat is ongeveer even diep als de dinosaurussporen. Waarschijnlijk is de schildpad op het wad overleden en ging vervolgens een Sauropod-dinosaurus op het lijk staan.

Sauropod-dinosaurus. Beeld: Mark Witton
De schildpad werd platgetrapt door een Sauropod-dinosaurus. Beeld: Mark Witton

Zoeken naar krassen

‘Het is maar een hypothese’, benadrukt Püntener. Er staat geen voetafdruk van een dinosaurus op of naast de schildpad. ‘Als we wel het geval was, hadden we het met zekerheid geweten.’

Püntener zegt dat het vlakke deel van de schildstructuur, het deel dat de buik van de schildpad bedekt, is gedraaid ten opzichte van de rest van het schild. Mogelijk is die draaiing ontstaan op het moment dat de dinosaurus zijn poot optilde. De onderzoekers willen op zoek gaan naar krassen op het fossiel, die door een vertrappende poot veroorzaakt kunnen zijn. ‘Dat zou verder bewijs vormen’, zegt Püntener.

het geheim van de schildpad
LEESTIP. In het e-book Het geheim van de schildpad onderzoekt David van Bodegom de biologie van lang leven. Te koop in onze webshop.