Je ziet ze geregeld in de stad: duiven met verminkte poten. Nu lijkt menselijk haar de schuldige te zijn. Want hoe meer kapperszaken er in een straat liggen, des te meer duiven daar ontbrekende tenen hebben.
Dit is niet de eerste verklaring die wordt geopperd voor de ontbrekende tenen van de vogels. Een wijdverspreid idee is dat duiven infecties aan hun poten krijgen doordat ze in hun eigen uitwerpselen staan. Anderen denken dat hun omgeving ze ontvankelijk maakt voor infectieziektes. Nog weer anderen menen dat chemicaliën en metalen pinnen, bedoeld om ze af te schrikken, de verwondingen veroorzaken.
Het is duivenexperts echter ook opgevallen dat er vaak menselijk haar om de tenen of poten van de vogels is gewikkeld. Die haren kunnen op een gegeven moment te strak gaan zitten, waardoor ze de bloedsomloop afknellen. Daardoor sterft het weefsel en valt de teen er uiteindelijk af.
‘De mooiste dingen ontdek je door er niet specifiek naar te zoeken’
Medisch bioloog Yvette van Kooyk wil het immuunsysteem leren kankercellen aan te vallen door hun suikerjas-vermomming weg te knippen.
Deze observatie bracht Frédéric Jiguet van het nationale natuurhistorisch museum in Parijs ertoe om met zijn collega’s het verband te onderzoeken tussen de toestand van duivenpoten en mogelijke bronnen van deze plukken haar. Daartoe bestudeerden ze het aantal pootverminkingen op 46 plekken verspreid over Parijs, en hoe die zich verhouden tot verschillende eigenschappen van de omgeving. Ze publiceerden hun bevindingen in het wetenschappelijke tijdschrift Biological Conservation.
Haar op de stoep
De kans op verminkingen is groter in wijken met veel lucht- en watervervuiling en waar veel mensen wonen, volgt uit het onderzoek. Bovendien blijkt dat hoe meer kappers een wijk heeft, hoe groter de kans is op ontbrekende tenen. Dit zou dan komen doordat afvalhaar in de omgeving belandt.
‘Vuilnisdiensten halen haar dat is afgeknipt door kappers samen op met het huishoudelijk afval’, schrijven de onderzoekers. ‘We verwachten dat haarresten tijdens dat proces op de stoep belanden.’
Het goede nieuws is dat groen in de buurt van huizenblokken de duiven lijkt te beschermen tegen het verlies van tenen.
Geen verband
Uit de studie blijkt verder dat er geen verband is tussen de staat van de poten van een duif en zijn leeftijd. Net zo min is er een verband tussen het aantal verminkingen en hoe donker hun veren zijn – iets dat doorgaans wordt gezien als een maat voor hoe resistent duiven zijn tegen ziekteverwekkers.
Wel onderkennen de onderzoekers dat er vaak meer kappers te vinden zijn in de dichter bevolkte delen van een stad. Dat kan mogelijk een deel van het verband tussen het aantal kappers en het aantal pootverminkingen verklaren.