Het Oude Egypte is in een veel kortere tijd opgetrokken dan we tot nu toe dachten. Door middel van koolstofdatering en een computermodel achterhaalden onderzoekers de nauwkeurige overgangsdata tussen historische periodes.
De machtige Egyptische beschaving is in ‘slechts’ een paar eeuwen tijd opgetrokken. Dat concluderen Engelse onderzoekers met behulp van koolstofdatering, waarmee zij voor het eerst een solide chronologie voor het tijdperk vaststelden. De resultaten van het onderzoek verschijnen deze week in het tijdschrift Proceedings of the Royal Society A.
Voorheen dachten archeologen dat kleine boerengemeenschappen langs de Nijl geleidelijk uitgroeiden tot het grootse Egyptische rijk, dat vijfduizend jaar geleden tot bloei kwam. Het nieuwe onderzoek suggereert echter dat deze overgangsperiode niet veel langer dan 600 jaar heeft geduurd.
Hoe house zich ontwikkelde in Europa en de VS
De muziekstroming house sloeg in de jaren tachtig aan in Europa, maar niet in de Verenigde Staten. Cultuursocioloog Rens Wilderom ontrafelde waarom.
Het is lastig om de ontwikkeling van het oude Egypte precies in kaart te brengen. De meest geschikte methode om de leeftijd van archeologische vondsten te bepalen is de C14-datering, waarbij wetenschappers de relatieve hoeveelheid koolstof-14 (C14) in organisch materiaal meten. De isotoop C14 vervalt in een bekend aantal jaren geleidelijk tot stikstof, waardoor de hoeveelheid C14 een indicatie geeft van de ouderdom van een object. De meetmethode is met een nauwkeurigheid van driehonderd jaar helaas niet erg precies.
Grenzen tussen periodes
Om deze onnauwkeurigheid te corrigeren gebruikte het Engelse onderzoeksteam het zogeheten Bayes-model, een statistisch model waarmee een waarschijnlijkheid wordt uitgedrukt. Hiervoor verzamelden de onderzoekers de vervalgegevens van bijna 200 Oud-Egyptische voorwerpen uit musea en recente opgravingen, waaronder haren, planten en botten. Ze onderscheidden voorwerpen uit verschillende periodes en achterhaalden met C14-datering hun geschatte ouderdom. Door deze data voor elke periode in een Bayes-model te verwerken, konden de onderzoekers achterhalen in welke jaren de kans dat een periode plaatsvond het grootst was. Hieruit konden de onderzoekers vervolgens voor het eerst een solide chronologie van periodes opstellen.
Op basis van hun gegevens schatten de onderzoekers dat de eerste Egyptische dynastie tussen 3111 en 3045v.C. begon, toen farao Aha de troon besteeg. De predynastische periode, waarin de staat Egypte vorm kreeg, begon waarschijnlijk tussen 3800 en 3700v.C.. Dat is eeuwen later dan archeologen tot nu toe dachten. Volgens Oxford-natuurkundige Mike Dee, lid van het onderzoeksteam, gaat het om een van de belangrijkste periodes uit de Egyptische historie. ‘De periode begon met kleine, rondtrekkende herdersgemeenschappen. Aan het einde heb je een hele staat.’ Dee hoopt dat archeologen de predynastische periode herwaarderen en op zoek gaan naar de oorzaken van de grote veranderingen die toentertijd plaatsvonden.