Zürich (CH) – De ontwikkeling van een veelbelovend vaccin tegen de ziekte van Alzheimer is hervat. Na het stilleggen van het onderzoek omdat het toekomstige medicijn een zware bijwerking vertoonde, moet een nieuwe aanpak het vaccin bruikbaar maken in de strijd tegen de ziekte.


In maart 2002 stopte het bedrijf Elan Corp. de test van een experimenteel vaccin tegen de ziekte van Alzheimer nadat vijftien van de 360 testpatiënten ontstekingen in de hersenen kregen. Na veelbelovende resultaten in dierproeven leek het vaccin een mooie toekomst tegemoet te gaan, maar de zware bijwerking die tijdens de klinische test zichtbaar werd, betekende voorlopig het einde voor vaccin AN-1792. Onderzoekers van de Universiteit van Zürich hebben de ontwikkeling van het vaccin hervat en zij concluderen dat AN-1792, ondanks de bijwerkingen, wel degelijk werkt. Roger Nitsch, leider van het Zwitserse onderzoek, is voorzichtig optimistisch over de verdere ontwikkeling van het vaccin.
Vaccin AN-1792 stimuleert de aanmaak van antilichamen voor specifieke vormen van het amyloid-beta eiwit, die zich ophopen in patiënten met de ziekte van Alzheimer. De antilichamen breken deze verkeerde vorm van het eiwit af, waardoor de symptomen van de ziekte afnemen. Het vaccin bevat een synthetische vorm van het verkeerde amyloid-beta eiwit en een stof die de aanval van het lichaam op de schadelijke eiwitten stimuleert. Wanneer het vaccin ingespoten wordt, maakt het lichaam antistoffen tegen het eiwit. Deze antilichamen breken niet alleen het ingespoten eiwit, maar ook de door de ziekte opgehoopte eiwitten af.
Nitsch heeft geen verklaring voor de eerder waargenomen bijwerking, maar heeft wel suggesties om deze bij gebruik van het vaccin te omzeilen. “Om dergelijke bijwerkingen in de toekomst te voorkomen, kunnen we in plaats van het eiwit direct de antilichamen tegen de eiwitten inspuiten. Daarnaast kunnen we bij vaccinatie ook een middel dat de bijwerking tegengaat toedienen.” Een derde mogelijkheid is het eiwit in het vaccin in te korten tot een stukje van ongeveer tien aminozuren. Onderzoekers van de Universiteit van Toronto in Canada hebben dit veranderde vaccin reeds succesvol getest op muizen.

Sabrine Caspers