In drie grote Europese steden is op daken neergekomen ruimtestof ontdekt. De kleine deeltjes dateren van de geboorte van het zonnestelsel, zo’n 4,6 miljard jaar geleden.
Normaal gesproken vergaren wetenschappers ruimtestof op plekken zoals het bevroren niemandsland Antarctica. Voor het eerst is het stof nu ook ontdekt in een stedelijke omgeving. De onderzoekers namen 300 kilo drek onder de loep uit dakgoten in Parijs, Oslo en Berlijn. Met magneten trokken ze de deeltjes, die magnetische mineralen bevatten, eruit. Ze stuitten in totaal op 500 korrels ruimtestof.
‘Sinds 1940 weten we al dat ruimtestof onophoudelijk op ons neervalt. We dachten alleen dat je dit niet kunt detecteren tussen miljoenen aardse stofdeeltjes, tenzij je in stofvrije omgevingen zoekt zoals Antarctica of de diepe oceaan’, zegt Matthew Genge van het Imperial College London. ‘Het vanzelfsprekende voordeel van deze nieuwe aanpak is dat je veel makkelijker aan ruimtestofdeeltjes komt als ze gewoonweg in je achtertuin vallen.’
Er is meer onderzoek nodig naar het effect van ruimtevaart op het brein
Om veilig te ruimtereizen, moeten we in beeld krijgen hoe een leven zonder aardse zwaartekracht de hersenen beïnvloedt, stelt Elisa Raffaella Ferrè.
Analyse
Het idee om in de stad op zoek te gaan naar ruimtestof is het geesteskind van amateurwetenschapper Jon Larsen uit Noorwegen. Hij zocht daarvoor contact met het Imperial College. ‘Toen Jon me voor het eerst benaderde, was ik sceptisch’, zegt Genge. ‘Er is al veel vaker melding gemaakt van ruimtestof in stedelijke gebieden, maar telkens bleken de deeltjes na analyse van industriële origine.’
Het gevonden ruimtestof is groter dan eerder gevonden deeltjes. Het heeft een diameter van 0,3 millimeter in plaats van de gebruikelijkere afmeting van 0,01 millimeter. Daarnaast bevat het stof ook nog eens minder ‘veerachtige’ kristallen dan de veel oudere deeltjes uit Antarctica.
Planeetbanen
De verschillen zijn mogelijk het gevolg van in de loop van miljoenen jaren optredende veranderingen in de baan van planeten zoals de aarde en mars, zegt Genge. Deze veranderingen verstoren het zwaartekrachtsveld en kunnen daardoor de baan van deze deeltjes beïnvloeden terwijl ze door de ruimte zoeven. Dit zou dan vervolgens weer een effect kunnen hebben op de snelheid waarmee ze op de aardatmosfeer klappen en opwarmen tijdens hun tocht naar het oppervlak.
‘Deze vondst is belangrijk voor het maken van reconstructies van de geologische geschiedenis van het zonnestelsel op basis van fossiele stofdeeltjes in oud gesteente. Hiervoor moet je namelijk weten aan welke veranderingen dit stof onderhevig is geweest, als gevolg van de continue aantrekkingskracht die planeten erop hebben uitgeoefend’, zegt Genge.
Snelheidsrecord
Het op Franse, Noorse en Duitse daken neergedaalde ruimtestof betrad de atmosfeer met een snelheid van rond de twaalf kilometer per seconde, zo blijkt uit dit onderzoek. Daarmee zijn het de snelst bewegende stofdeeltjes die ooit op aarde zijn gevonden.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees verder: