Bij het woord dierenarts denk je waarschijnlijk niet snel aan een dier in een doktersjas. Maar nu hebben onderzoekers een mier ontdekt die haar soortgenootjes verpleegt.
De mierensoort Megaponera analis, die ten zuiden van de Sahara leeft, is voor zover bekend het enige dier dat gewonde soortgenoten verzorgt. Deze mierensoort jaagt op termieten, waarbij regelmatig mierenslachtoffers vallen.
Al eerder beschreef de onderzoeker Erik Frank van de universiteit van Würzburg dat deze mieren hun gewonde soortgenoten terug dragen naar het nest en daar verzorgen. Nu heeft hij ook ontdekt hóe de mieren dat doen.
Frans de Waal (1948-2024): ‘Zo speciaal zijn wij mensen niet’
Primatoloog Frans de Waal is op 14 maart 2024 overleden. In juni 2019 interviewde New Scientist De Waal. De les die hij meegaf: ‘zo speciaal zijn wi ...
De Megaponera-mier jaagt in groepen van 200 tot 500 mieren op termieten. Tijdens een ‘overval’, die een paar keer per dag voorkomt, bijten de sterke kaken van de termiet regelmatig een mierenpoot af. Gelukkig voor de mier kan ze haar soortgenoten dan om ‘hulp’ roepen.
Mierenverpleegkunde
Ze scheidt dan een bepaalde substantie af, waar de andere mieren op afkomen. Die dragen haar vervolgens terug naar het nest, om haar daar te verzorgen. En met succes: zonder behandeling sterft 80 procent van de gewonde mieren, mét behandeling is dat nog maar 10 procent.
In het vakblad Proceedings of the Royal Society B beschrijven de onderzoekers voor het eerst hoe deze mierenverpleegkunde werkt. Eenmaal terug in het nest ‘likken’ de gezonde mieren enkele minuten aan de wonden. Het is nog niet duidelijk of de mieren alleen de wond schoonmaken of dat het mierenspeeksel ook een genezende werking heeft.
Niet alle mieren worden gered. Zwaargewonde mieren, die wel vijf of zes poten missen, kronkelen heftig heen en weer waardoor ze niet meegenomen kunnen worden. Hiermee zorgen ze er volgens de onderzoekers voor dat de kolonie geen energie verspilt aan het redden van mieren die niet meer kunnen werken.
De lichtgewonde mieren liggen juist vaak stil en trekken zelfs hun pootjes in. Andere mieren kunnen ze dan makkelijk meenemen. Nadat ze weer opgelapt zijn, kunnen ze weer net zo goed termieten aanvallen als hun ongeschonden maatjes.