Amherst, Massachusetts (VS) – De ontdekking van een ring van heet gas rond een naburig sterrenstelsel kan meer vertellen over onze Melkweg.


Al veertig jaar debatteren sterrenkundigen over de vraag of de wolk van heet gas rond de Melkweg een ringvorm (zoals bij de planeet Saturnus) of een coronavorm (denk aan de ring van vlammen rond de zon die te zien is bij een zonsverduistering) heeft. Omdat zij niet even van buitenaf een foto kunnen maken bekeken zij NGC 4631, een sterrenstelsel op 25 miljoen lichtjaren bij ons vandaan. Daar ontdekten zij een ring van gas met een temperatuur van bijna drie miljoen graden Celsius. Omdat onze Melkweg op NGC 4631 lijkt, is dit een mooi aanknopingspunt voor verder onderzoek.
NGC 4631 bestaat uit vele miljarden sterren. Dit komt waarschijnlijk door de interacties met andere sterrenstelsels, waardoor veel gas beschikbaar was voor de vorming. Sterren ontstaan namelijk wanneer deeltjes in de ruimte samenklonteren. Deze formaties produceren zoveel energie dat zij het gas in hun omgeving uit het sterrenstelsel slingeren. Het gas vormde vervolgens een ring op 25.000 lichtjaren buiten het stelsel.
Bij stergeboorten komt röntgenstraling vrij die vervolgens gedetecteerd kan worden. Hiervoor maakten de onderzoekers gebruik van een nieuwe röntgenstralingdetector van de NASA, die voor het eerst individuele bronnen van straling kan onderscheiden. De data tonen dat sterclusters het ruimtegas opwarmen en dat het gas daarna in de ring verdwijnt. Deze ontdekking geeft belangrijke informatie over de circulatie van energie en materie in sterrenstelsels zoals de Melkweg. Hopelijk verschaft zij ook meer inzicht in de geschiedenis en evolutie van deze stelsels en in het bijzonder natuurlijk van onze eigen Melkweg.

Marijn Sandtke