Psychedelische drugs zoals lsd zetten hersencellen aan tot het vormen van vertakkingen en nieuwe verbindingen, zo lijkt het.
Tot deze bevinding kwamen onderzoekers na onderzoek met ratten en fruitvliegjes. Dit kan verklaren waarom psychedelica al na een enkele dosis langdurige veranderingen lijken op te wekken en waarom ze bruikbaar kunnen zijn bij de behandeling van psychische stoornissen.
De onderzoekers hebben ook gekeken naar de psychedelica psilocybine (te vinden in paddo’s) en dimethyltryptamine (dmt, te vinden in het Zuid-Amerikaanse plantenbrouwsel ayahuasca). In talrijke recente onderzoeken is gekeken of deze middelen te gebruiken zijn voor de behandeling van depressie. Enkele op kleine schaal uitgevoerde testen op mensen laten veelbelovende resultaten zien.
‘Depressie zit niet alleen in het hoofd, maar in het hele lichaam’
Psychiatrisch epidemioloog Brenda Penninx onderzoekt het verband tussen mentale en lichamelijke gezondheid.
Uit weer andere onderzoeken komt naar voren dat sommige gebruikers al na een enkele geestverruimende ervaring veranderingen aan hun persoonlijkheid ondergaan.
De drugs activeren serotoninereceptoren in het brein. Maar hoe ze langdurige veranderingen veroorzaken, is nog onbekend. Sommige onderzoekers gooien het erop dat de drugs het vermogen van het brein verhogen om nieuwe bedrading aan te leggen, een fenomeen dat bekendstaat als plasticiteit.
Nieuwe vertakkingen
David Olson van de universiteit van Californië en zijn collega’s testten drie psychedelische drugs op ratten en fruitvliegjes: lsd, dmt en doi. Alle drie bevorderden de groei van nieuwe vertakkingen van neuronen en hun onderlinge verbindingen, zowel in geïsoleerde cellen als in levende dieren.
De effecten traden op in gewervelde én ongewervelde dieren, wat erop duidt dat de betrokken biologische mechanismen gedurende een evolutionaire eeuwigheid onveranderd zijn gebleven – en dat de effecten bij mensen waarschijnlijk vergelijkbaar zijn, vermoedt Olson.
Bij ratten verhoogden de drugs de dichtheid van verbindingen tussen neuronen in de prefrontale cortex. Krimp van neuronen en verlies aan verbindingen in dit hersengebied wordt in verband gebracht met depressie.
‘Om een behandeling van deze aandoening te vinden, kunnen we het beste op zoek gaan naar stofjes die de neuronen in dit gebied weer laten aangroeien’, zegt Olson.
Geen gewone therapie
Ketamine, een drug die overeenkomsten vertoont met psychedelica en die in klinische onderzoeken eveneens depressie lijkt te verlichten, werkt mogelijk ook door het razendsnel verhogen van de hersenplasticiteit. Gevestigde antidepressiva hebben veel meer tijd nodig om een vergelijkbaar effect te bewerkstelligen, namelijk weken of maanden.
Olson hoopt dat kennis over hoe psychedelica de plasticiteit van het brein bevorderen zal helpen bij de ontwikkeling van nieuwe stofjes die hetzelfde effect hebben, maar de gebruiker niet in een geestverruimende trip storten. ‘Ik denk niet dat psychedelica ooit deel zullen uitmaken van een gangbare therapie’, zegt Olson. ‘Maar we kunnen ze wel gebruiken als inspiratie bij het ontwikkelen van veiligere, meer doeltreffende varianten.’
Het onderzoek is gepubliceerd in Cell Reports.
Mis niet langer het laatste wetenschapsnieuws en meld je nu gratis aan voor de nieuwsbrief van New Scientist.
Lees verder: