Leidt blootstelling van kinderen aan loodverontreiniging op latere leeftijd nou wel of niet tot bovenmatig cocaïnegebruik? De biopsycholoog Jack Nation voerde experimenten uit die volgens hem aangeven dat dit zo is. Niet iedereen deelt zijn conclusies.
Lood verlaagt de afgifte van dopamine in de hersenen. Volgens de Texaanse biopsycholoog Jack Nation leidt dat tot een verhoogde tolerantie voor cocaïne. Nation stelde met zijn team rattenembryo’s bloot aan lood. Deze jonge ratten hadden na de geboorte meer cocaïne nodig om de euforische effecten van die drug te ervaren. Het loodgehalte in het bloed van de moederratten was vergelijkbaar met dat wat artsen meten bij mensen die in de grotere steden in de VS leven. Bij eerder experimenten vonden de Texaanse onderzoekers vergelijkbare resultaten bij de blootstelling van jonge ratten aan cadmium, een metaal dat in sigarettenrook voorkomt.
Niet iedereen is overtuigd. Andere beschadigingen die lood toebrengt aan het centrale zenuwstelsel, kunnen ook een rol spelen. Uit dit onderzoek blijkt ook niet dat een vroege blootstelling aan lood tot drugsgebruik leidt. De benodigde dosis is slechts hoger, wat wel weer leidt tot meer gezondheidsrisico’s, zoals hartfalen. Cocaïne stimuleert de aanmaak van dopamine in de hersenen, waaronder in het beloningscentrum. Het lijkt erop dat lood het tegengestelde effect heeft en de synthese en afgifte van dopamine in dat gebied vermindert.
‘De mooiste dingen ontdek je door er niet specifiek naar te zoeken’
Medisch bioloog Yvette van Kooyk wil het immuunsysteem leren kankercellen aan te vallen door hun suikerjas-vermomming weg te knippen.
Sommige cocaïne-onderzoekers trekken uit het onderzoek een andere conclusie dan Nation. Als de dopamineproductie afneemt, zou dat volgens hen juist leiden tot minder cocaïnegebruik. Iemand die voor het eerst cocaïne snuift, zou daar dan weinig van merken en daarom deze dure drug niet zo snel nog eens proberen.
Meetbaar effect
Jack Nation benadrukt de andere kant van de zaak: “Sommige bevolkingsgroepen lopen een hoog risico op blootstelling aan zowel lood en cadmium als aan drugsgebruik. Die moeten zowel biologische als psychosociale factoren overwinnen. Als deze metalen bovenmatig drugsgebruik bevorderen, dan heb je daar een relatief groot volksgezondheidsrisico.”
Lood heeft hoe dan ook een meetbaar effect op de cocaïnegevoeligheid van de ratten en daarom mogelijk ook op dat van de mens. Gelukkig vormt lood al enige tijd een belangrijk aandachtspunt in het milieubeleid. De afgelopen tien jaar daalde in Nederland, zo blijkt uit gegevens van het Centraal Bureau van Statistiek, de uitstoot van lood door het verkeer van honderden tonnen tot een verwaarloosbare hoeveelheid. Nog ruim aanwezige bronnen van lood vormen oude waterleidingen en verfpigmenten.
