Wie koraal wil kweken, moest voorheen met stekjes werken. Nederlandse onderzoekers hebben een methode ontwikkeld om het kweken met seksuele voortplanting te doen.
‘Het gaat slecht met de koraalriffen in de natuur. Niet zozeer de handel in stekjes voor aquaria is hieraan schuldig, maar vooral de stijging van de zeewatertemperatuur, verzuring van de oceanen, vervuiling, toerisme en overbevissing. Als de klimaatverandering met dezelfde snelheid als nu doorzet, is er in 2050 geen koraalrif meer over,’ zegt marien bioloog Michaël Laterveer van Blue Linked, een bedrijf dat zich toelegt op het opzetten, coördineren en uitvoeren van multidisciplinaire projecten in het marine milieu in binnen- en buitenland.
Laterveer, die eerder werkte voor Diergaarde Blijdorp als curator in het Oceanium, probeert daarom koralen in gevangenschap te kweken. Dat doet hij in het pand in Utrecht waar ook het fietsendepot van de gemeente zit. In die broedplaats heeft hij samen met Tim Wijgerde van ingenieursbureau EcoDeco in het project Koralenkas bewezen dat kweek op eigen bodemeconomisch haalbaar is door stekjes op te laten groeien op een duurzame, ecologische manier.
‘Wat mensen allang vergeten zijn, staat nog geschreven in bomen’
Met haar boomboor onderzoekt Valerie Trouet woudreuzen en reconstrueert ze wat die allemaal hebben meegemaakt.
Niet rendabel
Van twintig verschillende koraalsoorten is de bijpassende lichtintensiteit en lichtsoort, plasma of led, bestudeerd die commerciële kweek mogelijk maakt. ‘Maar tijdens het project daalde de inkoopprijs van stekjes van 25 euro naar 15 euro per stuk. Deze stekken komen veelal uit de wateren van Indonesië. Daarom is het op dit moment, jammer genoeg, niet rendabel om hier een koraalkweekbedrijfje op te zetten. Wel als de prijs weer stijgt. De techniek ligt er.’
De traditionele manier om koraal te kweken is door met een tang een stukje koraal af te knippen en dat op een voedingsbodem verder te laten groeien totdat het teruggezet kan worden om een nieuwe kolonie te vormen. ‘Dat is dus eigenlijk klonen. Als je van een kolonie honderd stekjes maakt, heb je het steeds over hetzelfde dier met dezelfde eigenschappen. Als dat koraal niet goed tegen hogere temperatuur kan, kunnen de stekjes dat ook niet. Bij seksuele voortplanting krijg je een grotere diversiteit omdat het ene koraal bijvoorbeeld beter tegen een zuur milieu kan terwijl het andere beter tegen vervuiling is opgewassen.’
Kweek via seksuele voortplanting is een stuk lastiger en is in gevangenschap nog niet gelukt. Wel is het mogelijk de natuur een handje te helpen. ‘Met seksuele voortplanting ben je afhankelijk van het tijdstip waarop dat in de natuur gebeurt. Koralen geven slechts twee of drie dagen per jaar massaal hun sperma en eieren af aan het open water waar de bevruchting plaats vindt. In Japan is dat ergens in juni, op het Australische Groot Barrièrerif in december en in de Cariben in oktober.’
Mobiel laboratorium
In de vrije natuur zwermen de koraallarven naar open zee en staan ze bloot aan de vraatzucht van alles wat daar rondzwemt. Na een aantal dagen komen ze terug naar het rif om een plekje te vinden om zich te vestigen. Ook daar zijn ze prooi voor vele rovers. ‘Uiteindelijk weten van de miljarden bevruchte eitjes slechts enkele tientallen zich op de bodem te hechten en verder te leven,’ zegt Laterveer. Daarom heeft hij, samen met baggerbedrijf Van Oord, een mobiel laboratorium ontwikkeld in een omgebouwde container die overal neergezet kan worden. Eieren en sperma worden weggevangen uit de natuur.
In het lab worden beproefde bevruchtingstechnieken toegepast. Daar kunnen de koraallarven zich op speciale tegeltjes vestigen en onder gecontroleerde omstandigheden uitgroeien tot poliep van een nieuwe kolonie. ‘Het mobiele lab is de ontbrekende schakel in opschaling van bestaande koraalkweekmethoden. Als je een miljoen eitjes wegvangt heb je na drie weken een miljoen kolonies.’
Van Oord heeft – na een succesvolle testfase van deze methode op het Ningaloorif bij Australië – projecten binnengehaald voor koraalrifherstel bij de Bahama’s en in de Atlantische Oceaan voor de kust van Brazilië.
Lees ook:
- Doopvontschelp houdt koraalrif gezond
- Platworm is een gevaar voor koraal
- Sponzenpoep houdt koraalrif in leven
- Kunstkoraal als kraamkamer voor vissen
Dit artikel verscheen ook in Het Parool.